Goed voor elkaar
Eerlijke kansen voor elk kind
Onderwijs is de uitgelezen plaats om kinderen kansen te geven. Vandaag wordt die belofte onvoldoende waargemaakt. Wij gaan voluit voor een onderwijs waar elke leerling en elke student de ruimte krijgt om zich te ontwikkelen tot een kritische, mondige volwassene. Op school voelen leerlingen, ouders en personeel zich goed en worden ze ondersteund om samen te werken aan de toekomst.
Onderwijs laat kinderen en jongeren uitgroeien tot kritische, mondige volwassenen die hun eigen talenten kennen en inzetten in de maatschappij. Daarom is de school dé plaats bij uitstek om kinderen meer kansen te geven. Kansen op leren, op ontwikkeling van talenten en op spelen met leeftijdsgenootjes. School is meer dan leren alleen. Het is een plek waar kinderen onbezorgd kind kunnen zijn. Zorgeloos opgroeien, spelen, leren, internet, een gezonde school- en leefomgeving, fijne hobby's ... zijn kinderrechten, ongeacht waar een kind opgroeit.
Kansen voor elk kind
Vandaag maakt onze samenleving die belofte echter niet voor alle kinderen waar. De plaats waar je geboren bent, bepaalt nog te veel het pad dat je in het onderwijs aflegt. Voor leerlingen die opgroeien in kansarmoede, thuis een andere taal spreken of leernoden hebben, is het veel moeilijker in ons onderwijssysteem. Dat heeft immers niet altijd oog voor de uitdagingen waar kinderen mee te maken krijgen en is niet altijd voorbereid om leerlingen optimaal te ondersteunen.
Wij gaan voor een warm, eerlijk en inclusief onderwijssysteem waar elk kind zich thuis voelt. Alle kinderen krijgen de kansen die ze verdienen van bij de start. Onderwijs vertrekt vanuit een geloof in hun kunnen en hun potentieel om te groeien. Doorheen de schoolcarrière krijgt elk kind voldoende basiskennis mee, maar ook genoeg uitdaging: school leert hen om out of the box te denken en kennis te maken met nieuwe werelden.
Open en brede scholen
Scholen zijn voor ons dan ook open en brede scholen die de deuren opengooien naar de wereld. Ook ouders voelen zich welkom. De school is het centrum van een gemeenschap. Leerlingen leren de buurt rondom de school kennen via activiteiten en samenwerkingen.
Ons onderwijs werd de voorbije jaren geconfronteerd met grote uitdagingen. De coronacrisis, het lerarentekort, de energiecrisis … leggen een zware druk op schoolpersoneel. Goede leerkrachten zijn nochtans dé basis voor onderwijs dat voor elk kind een plaats heeft. We versterken de draagkracht van onze leerkrachten door in te zetten op meer en betere praktijkopleiding en aanvangsbegeleiding, maar ook door samenwerking op school te stimuleren. We stappen af van het traditionele model van één leerkracht die verantwoordelijk is voor één klas. Daarbij worden leerkrachten bijgestaan door onderwijspersoneel met andere profielen, bijvoorbeeld in de rol van brugfiguren.
Een warme thuis voor iedereen
Wonen is een grondrecht en de basis waarop mensen hun leven bouwen. Je ergens thuis voelen is het begin van alles. Overheden moeten een actieve rol opnemen om de toegang tot een kwaliteitsvolle, geschikte en betaalbare woning voor elke burger te garanderen.
We zorgen voor een warme thuis voor iedereen. Je ergens thuis voelen is het begin van alles; een basis waarop mensen hun leven bouwen.
Drempels tot duurzaam en betaalbaar wonen steeds hoger
De hoge woonkosten zijn voor heel wat mensen een enorme drempel. Een op de drie huurders houdt onvoldoende over na het betalen van huur, energie en water. Vandaag wachten 51.000 mensen in Brussel en 182.000 mensen in Vlaanderen op een sociale huurwoning. De prijzen op de private huurmarkt stegen de voorbije jaren veel sterker dan de inkomens. De betaalbaarheid en woonzekerheid van sociale huisvesting maken een enorm verschil voor mensen met een beperkt inkomen.
Ook de energiefacturen nemen een steeds grotere hap uit het budget. Woonkosten worden steeds meer bepaald door internationale energieprijzen en de energiezuinigheid van een woning. Minder geld naar olie- en gasexporterende landen laten gaan, kan bijdragen aan betaalbaar wonen, een betere luchtkwaliteit en de klimaatdoelstellingen. We staan op dit vlak voor grote uitdagingen want Belgische woningen behoren tot de meest energieverslindende van Europa.
Het recht op wonen kent ook niet-financiële drempels. De voorrangsregels rond sociale huur zijn op heel wat plaatsen discriminerend omwille van het toenemende belang van 'sociale binding'. Daarnaast zorgt bijkomende, steeds strenger wordende, regelgeving voor extra drempels. Ook bij private huurwoningen vangen sommige mensen bot. Hoe minder wit je naam klinkt, hoe minder kans op succes je hebt op de huurmarkt.
In ons land zijn heel wat mensen eigenaar van hun woning. Opvallend is dat hoge inkomens vaker dan vroeger eigenaar zijn en lagere inkomens minder vaak. Achter deze duale koopmarkt gaat een onderliggende ongelijkheid schuil die zowel oorzaak als gevolg is. Een toenemende vermogensongelijkheid maakt dat jonge mensen met financiële hulp een streepje voor hebben. Tegelijk zorgden de stijgende vastgoedprijzen dat het vermogen van woningbezitters groeide.
Het recht op wonen
De meeste politieke partijen missen elk besef van urgentie en blijven teruggrijpen naar een beleid dat het steeds moeilijker maakt voor lage inkomens en huurders. Het falen van dat beleid maskeren ze door wantrouwen te zaaien en mensen tegen elkaar op te zetten.
Maar er beweegt iets in de samenleving. Heel wat middenveld- en burgerorganisaties maken een speerpunt van het recht op wonen. Een groep organisaties bundelt de krachten in De Woonzaak. De hoge inflatie, en in het bijzonder de hoge energieprijzen, dwingen politici om de taak van de overheid te herdenken en als overheid zelf een actievere rol op te nemen in het creëren van voldoende betaalbare en duurzame woningen.
Diversiteit als troef
Een rechtvaardige samenleving bestrijdt alle vormen van discriminatie. Ze zorgt er bovendien voor dat iedereen beslissingen kan nemen over diens eigen leven. Een goed functionerende democratie met respect voor de mensenrechten is hierbij onmisbaar. In België hebben we nog heel wat stappen vooruit te zetten en in Europa moeten we ons verzetten tegen krachten die de klok terug proberen draaien.
Diversiteit is een troef, geen bedreiging. Kunnen zijn wie je wil, graag zien wie je wil en dragen wat je wil zijn fundamentele onderdelen van de menselijke waardigheid. Identiteit is een persoonlijke beleving, geen politieke trofee. We kunnen enkel spreken over een rechtvaardige samenleving wanneer de overheid gelijke mogelijkheden, toegang en deelname voor iedereen garandeert. We zien dat landen of politieke bewegingen die de rechten van bepaalde groepen mensen bewust ondermijnen dat bijna altijd ook doen met andere rechten. Denk aan de rechten van migranten en vluchtelingen, van vrouwen, van mensen met een handicap en niet zelden ook aan het recht op vrije meningsuiting, vereniging en politieke participatie.
Democratie als uitgangspunt
Een democratie is gebouwd op een gemeenschap van vrije en gelijke burgers. Als je aan de fundamenten van die vrijheid en gelijkheid raakt, heb je geen democratie meer. De democratische rechtstaat krijgt het in Europa steeds moeilijker. Denk bijvoorbeeld aan Hongarije, waarover het Europees Parlement oordeelde dat het land niet langer een democratie is. En dat land is niet het enige Europese land waar de democratie onder druk staat. Europa heeft vandaag niet voldoende hefbomen om de ondermijning van rechtstaat en democratie in de Unie te voorkomen.
Nog heel wat werk aan de winkel
Op een aantal vlakken scoort België betreurenswaardig wanneer gaat over het garanderen van gelijke kansen. Discriminatie van mensen met een migratie-achtergrond blijft helaas schering en inslag. Dit gaat zowel over actieve discriminatie, haatspraak en haatmisdrijven als over structurele en/of indirecte discriminatie op bijvoorbeeld de woonmarkt of in het onderwijs.
Maar het is met name op de arbeidsmarkt dat België het dramatisch doet. Bijna nergens in Europa is de kloof tussen mensen met en mensen zonder een migratie-achtergrond zo groot. Ook buiten de arbeidsmarkt worden mensen met een migratie-achtergrond in ons land nog zeer regelmatig met discriminatie en racisme geconfronteerd. Wanneer het gaat over rechten van de LGBTQI+-gemeenschap is België dan weer al lang voorloper, maar ook daar zijn er nog heel wat belangrijke punten waar we vooruitgang moeten boeken.
De beslissing van de Vlaamse regering Jambon om uit Unia – het Interfederaal Gelijkekansencentrum dat zich inzet tegen discriminatie en voor de bevordering van gelijke kansen – te stappen, is dan ook een grote fout. De verdere versnippering van het al zo verdeelde Belgische landschap wat betreft de bescherming van mensenrechten, zorgt ervoor dat deze bescherming dreigt te gaan wankelen.