Opinistuk door: Kristof Calvo
Op de voorpagina van Charlie Hebdo staat deze week geen cartoon, wel een eenvoudige geschreven boodschap: Second tour. Faut vraiment vous faire un dessin? Voor de redactie van het satirische weekblad is de keuze nu zondag snel gemaakt. Dan kiezen de Fransen tussen de centrumkandidaat Emmanuel Macron (En Marche) of de extreemrechtse Marine Le Pen (FN), dochter van Jean-Marie Le Pen, de peetvader van openlijk racisme als politieke boodschap. Dochter Le Pen heeft de verpakking wat veranderd, maar de appel valt echt niet ver van de boom. Toch lijken sommigen het een moeilijke keuze te vinden. Van zowat iedereen kreeg Macron na de eerste ronde meteen duidelijke steun, inclusief van de Franse groenen. Van de radicaal-linkse kandidaat Jean-Luc Mélenchon echter niet. Nochtans had hij zich gewoon moeten laten adviseren door... zichzelf, de Mélenchon van 2002. Toen riep hij wel duidelijk op om voor Jacques Chirac te stemmen, minder progressief nochtans dan Macron. Ondertussen is Mélenchons achterban hem in zijn huidige houding gevolgd. Slechts een derde van zijn achterban wil zondag Macron steunen. Als Le Pen zondag wint, dan mag ze dus bloemen sturen naar Mélenchons kantoor om hem te bedanken. Een lage opkomst zondag of veel blanco stemmen zullen in haar voordeel zijn. De Fransen moeten daarom naar de stembus trekken en voor Macron stemmen. Het is de algemene verwachting dat Macron het zal halen, maar niets is nog zeker. Denk maar aan Trump en de brexit. Als Le Pen slechts nipt verliest, wordt ze vijf jaar lang de leidster van de oppositie, ook geen prettig vooruitzicht.
Strategische overwegingen
Wie de houding van Mélenchon ook niet begrijpt, is de voormalige Griekse minister Yanis Varoufakis, zelfverklaard marxist en iemand die je er moeilijk van kunt verdenken deel te zijn van een groot neoliberaal bankierscomplot. 'Stem zondag Macron, hij wou Griekenland redden', klinkt het bijna enthousiast in Le Monde. Ook al hebben progressieven alle redenen om Macrons sociaal-economische oriëntaties te hekelen, voor Varoufakis is het "een totaal mysterie" waarom Mélenchon zich niet duidelijk uitspreekt. Hij heeft overschot van gelijk. De overwegingen van Mélenchon zijn strategisch. Nu Macron steunen zou de oppositie nadien verzwakken. Het overtuigt ons niet. 'Ni Macron, ni Le Pen' is niet te begrijpen, een tikkeltje gevaarlijk zelfs. Het kan echt slecht uitpakken, ook al viel Le Pen tijdens het grote debat totaal door de mand. 'Ni patron, ni facho' relativeert ten onrechte Le Pens gedachtegoed. Zondag gaat het over de democratie en de mensenrechten, kwesties die nog fundamenteler zijn dan het debat tussen links en rechts. Met Le Pen in de Franse en dus Europese cockpit komen die rechten en vrijheden nog meer onder druk.
Inclusieve houding
Is Macron voor ons de ideale kandidaat? Neen. Hij heeft sociaal-economisch een te liberaal profiel. Zijn hervorming van de Franse arbeidsmarkt versterkt net de bestaansonzekerheid van heel wat Fransen, wat het FN dan weer wind in de zeilen geeft. En hoewel hij pleit voor circulaire economie, duurzame energie en solidariteit met de zwaksten in de samenleving, is hij op sociaal en ecologisch vlak niet altijd voldoende duidelijk en ambitieus. Tijdens het grote debat deze week was klimaat zelfs totaal afwezig. Maar wie Macron reduceert tot een kille ex-bankier, gaat ook voorbij aan wat hij voor Europa en Frankrijk kan betekenen. Hij pleit voor decumul, een betere sociale bescherming voor zelfstandigen en landbouwers, en maakte tijdens het slotdebat een speerpunt van de zorg voor personen met een handicap. Vooral zijn offensieve pro-Europese discours en zijn inclusieve en open houding doen deugd. Kiezen voor Le Pen is kiezen voor een gesloten samenleving, waar ieder elkaars vijand is. Voor Macron kiezen is kiezen voor een open samenleving, gericht op de ander en op Europa. Ook hier kennen we die tegenstelling. Ons continent snakt meer dan ooit naar sterke leiders, die geloven in het Europese project. Voor ons groenen is dat geen Europa dat enkel oog heeft voor munt en markt, maar ook voor mens en milieu. Is Macron toch vooral meer van hetzelfde? On verra.Taboes doet hij in elk geval sneuvelen. Macron heeft aangekondigd dat hij zich voor Europa wil inzetten. Als dat ook een sociaal-economisch project wordt voor elke Europeaan, voor alle Fransen, kan hij een groot president worden. Hij beschikt in elk geval over veel lef en energie, wat hem wel eens zou kunnen doen slagen in zijn opzet. Espérons-le.
(opiniestuk van Petra De Sutter en Kristof Calvo dat op vrijdag 5/5/2017 in De Morgen verscheen)
