De realiteit is heel simpel: we kunnen niet zonder biodiversiteit.

"De biodiversiteit is bijna dood. En wat bijna dood is, kun je nog reanimeren, maar op een bepaald moment komt alle hulp te laat. En tijdens het reanimeren duw je al helemaal niet op pauze."

Deze week is het week van de biodiversiteit en net deze week roepen Premier Alexander De Croo (Open VLD) en Vlaams Minister voor Omgeving Zuhal Demir (N-VA) op om op de 'pauzeknop' te duwen voor biodiversiteit. Tijdens de week waarin wordt aangetoond hoe belangrijk biodiversiteit wel niet is. Want al decennia waarschuwen wetenschappers ons voor het feit dat de problemen die ons te wachten staan als we het dramatisch verlies van biodiversiteit niet inperken nog veel verregaander zijn dan wat we weten over de klimaatverstoring.

Biodiversiteit is als een soort levensverzekering voor ecosystemen. Ecosystemen met een hogere biodiversiteitsgraad zijn veerkrachtiger, beter bestand tegen extreme weersomstandigheden, bosbranden, plagen en ziekten en kunnen zich sneller herstellen. Uit het het laatste syntheserapport van het IPCC (AR6) blijkt bovendien dat de gevaarlijke gevolgen van de klimaatverandering (orkanen, hittegolven, overstromingen) véél vaker zullen voorkomen. Hoe kan je dan klimaat en biodiversiteit als elkaars tegenstellingen zien of nog erger: als concurrenten tegen elkaar uitspelen? Dat is de wetenschap en de realiteit gewoon ontkennen.

In België is 95% van de leefgebieden van dieren in slechte of povere staat. Tussen 1970 en 2018 nam de gemiddelde populatiegrootte van wilde gewervelde dieren met 69% af. Naar schatting een derde van de onderzochte inheemse soorten in ons land zijn zeldzaam, kwetsbaar, bedreigd of uitgestorven. In 2020 gaven alle Belgische overheden samen bijna 13 miljard uit aan fossielebrandstofsubsidies en ging amper 0,86 miljard naar investeringen in biodiversiteit. Als je kijkt naar deze economische realiteit, zouden we beter op de fossiele pauzeknop duwen dan op de pauzeknop voor biodiversiteit. Zeker als je weet dat meer dan de helft van het wereldwijde BBP (44 biljoen dollar) afhankelijk is van onze natuur en de diensten die ze levert. Dat de industrie nu op de rem staat en dat een premier daarnaar luistert, getuigt vooral van een erg kortetermijnvisie, een visie die we vooral zien in het kamp van de klimaatontkenners en -treuzelaars. 

De biodiversiteit op aarde kan gerust zonder de mens. Maar de mens kan niet zonder biodiversiteit. Onze voedselvoorziening, onze gezondheid en ons dagelijks functioneren steunen op een gezond en divers ecosysteem waarbinnen ieder kwetsbaar element een eigen functie vervult: van de pier in de grond, over de vogel in de lucht, tot de wortel op ons bord. 

David Goulson publiceerde vorig jaar met het boek 'Silent Earth' een hedendaagse versie van Silent Spring van Rachel Carson, dat zestig jaar geleden uitkwam en leidde tot het verbod op DDT. Goulson probeert zich een leven zonder insecten voor te stellen. Want dat is precies waar we bij ongewijzigd beleid op afstevenen: een wereld waarin de vruchtbare landbouwgrond zo dood is als een pier. En net dat is het scenario waarvan de Natuurherstelwet ons wil redden, door de natuur beter te beschermen, het pesticidegebruik te verminderen en zo de instorting van ecosystemen te vermijden en de ergste gevolgen van de klimaatverstoring en het biodiversiteitsverlies te voorkomen.  Meer biodiversiteit en minder pesticiden zullen net hélpen om de economische verliezen die we nu al lijden als gevolg van de achteruitgang van de bodemgezondheid en het verlies van bestuivers te voorkomen. 

Mijn casettespeler vroeger had naast een pauze en een play-knop, ook nog een fastforward-knop. Als we toch een nuttige knop willen indrukken om de economie, industrie en alle mensen van deze planeet te beschermen, laat het dan vooral die ffw-knop zijn.

Schrijf je in voor de nieuwsbrief van Barbara