Schattig, onmiddellijk beschikbaar maar doodziek: de ellende achter de broodfokindustrie

Meyrem Almaci (Groen) vindt dat minister Weyts de afgelopen jaren te weinig ondernam tegen de broodfok. "Ja, er kwamen meer inspecteurs, maar zolang de minister het probleem niet bij de kern aanpakt, blijft het dweilen met de kraan open." Ze komt daarom met een actieplan tegen de broodfok.

Vlaanderen, een regio met een grote liefde voor huisdieren, kampt met een diepgeworteld probleem: de broodfokindustrie. Deze industrie levert schijnbaar schattige huisdieren, maar de realiteit erachter is rauw en schrijnend. Volgens Groen-parlementslid Meyrem Almaci is het tijd voor actie, daarom lanceert ze een Actieplan voor de Aanpak van Broodfok om de misstoestanden aan te pakken.

Almaci: “Hoewel een deel van de huisdieren geadopteerd wordt in een asiel of gekocht werd bij een goeie kweker die rekening houdt met het welzijn van de dieren, zijn er helaas ook heel veel puppy’s en kittens afkomstig uit de zogenaamde broodfok-industrie. En in die industrie is de realiteit rauw en ellendig.”

Vlaanderen blijkt een aantrekkelijke afzetmarkt voor malafide broodfokkers, voornamelijk uit Centraal- en Oost-Europese landen. De spil ervan blijkt zich historisch te concentreren rond de Kempen, provincie Antwerpen en Limburg en de Nederlandse aangrenzende provincie Brabant. Bij deze malafide fokkers is het welzijn en de gezondheid van de dieren volledig ondergeschikt aan de winst. Dikwijls gaat het ook om het fokken van rasdieren die zodanig misvormd worden dat ze geen dierwaardig leven kunnen leiden. Puppy’s en kitten, designerhuisdieren en populaire rassen, worden in erbarmelijke omstandigheden gekweekt en verhandeld. 

Moederdieren worden in veel te kleine hokken gehouden, vaak aan de ketting, zonder daglicht en buitenruimte en moeten worp na worp jongen ter wereld brengen, zonder ermee te kunnen socialiseren. En zodra ze zijn ‘uitgekweekt’ worden ze gedumpt of gedood.

De jongen worden na de geboorte te snel bij de moederdieren weggehaald, waardoor ze een slechte weerstand hebben en geen normaal sociaal gedrag aangeleerd krijgen. Daarna worden ze op een ver transport gezet richting onbetrouwbare handelaars in o.a. ons land, in te kleine kooien en kofferbakken, vaak zonder de nodige vaccinaties. 

De grootschalige internationale handel met deze malafide fokkers leidt tot grootschalig dierenleed. Volgens Groen schiet de bestaande handhaving ferm tekort en doet de recente Vlaamse codex van Vlaams Minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) niks tegen broodfok. Minister Ben Weyts is al 10 jaar bevoegd en is er al de kippen bij om bv's tot de orde te roepen (bijv. Camille nav haar videoclip in het eindejaar), maar effectief iets doen aan de bron van het probleem, de malafide broodfok, daar loopt hij compleet achter de feiten aan. 

Almaci: "Voor Groen is deze situatie onacceptabel. In de afgelopen 10 jaar zijn immers ettelijke getuigenissen, persartikels, parlementaire vragen en zelfs rechtszaken de revue gepasseerd. Ook de cijfers zijn duidelijk: de import van honden en katten in onze contreien is alleen maar gestegen. In 2019 kwamen 19.365 honden onze Vlaamse regio binnen, in 2020 voerde Vlaanderen 22.626 honden in, een stijging met 15 %."

"Het is vandaag bovendien onduidelijk hoeveel procent van de dieren afkomstig is uit broodfok of illegale import, aangezien er weinig gedetailleerd cijfermateriaal wordt bijgehouden. Dat op zich is al een probleem: de keten is weinig transparant. En dat hindert doeltreffend beleid. Laat staan dat het voor een burger die een gezelschapsdier zoekt, nog mogelijk is om te weten of hun toekomstig gezelschapsdier afkomstig is van een gewetenloze fokkerij in Oost-Europa of een fokker die écht begaan is met dierenwelzijn."

Het Actieplan:

Groen presenteert een reeks aan concrete voorstellen om de broodfokindustrie aan te pakken:

• Trek de White List in: De White List is de lijst van erkende kwekers-verkopers die uit andere landen die dieren naar Vlaanderen mogen exporteren en hier mogen verkopen. Maar de lijst rammelt langs alle kanten: veroordeelde broodfokkers herbeginnen onder een andere naam, verschillende erkende buitenlandse centra zijn verzamelcentra in plaats van handelaars en de lijst wijzigt volcontinu. 
  → Er is in de feiten geen controle, waardoor misbruik loert en helaas al meermaals voorkwam. Er is een nieuwe Europese resolutie van december 2023 die de mogelijkheid geeft om door te pakken en een beter alternatief beleid uit te werken.
• Verbod op vervoer van hoogzwangere moederdieren en verbod van invoeren van puppy's voor verkoop. Volg het voorbeeld van Wallonië dat sinds 01/07/2023 enkel de verkoop van eigen kweek toelaat. Tijdens de verre en uitputtende transporten worden puppy's vaak zonder de juiste vaccinaties en in slechte omstandigheden vervoerd. Malafide handelaars ontwijken regels door de leeftijd van dieren niet correct aan te geven, waardoor essentiële vaccinaties worden gemist en de dieren tijdens transporten besmet raken met ziektes zoals parvovirose, kennelhoest en giardia. Dit leidt tot heel wat ernstig leed en erger nog, regelmatig tot de dood. 
  → Door dit te verbieden, vermijden we het ontwijkingsmechanisme en garanderen we dat alle dieren de juiste vaccinaties ontvangen, beter beschermd zijn tegen ziekten en er een hogere mate van dierenwelzijn is. De aanwezigheid van het moederdier is ook een extra maatregel die bijdraagt aan de betere socialisatie van de pup.
• Beperk de grootschalige fok en maak een welzijnskader voor ouderdieren:  het welzijn en de gezondheid van het ouderdier bepaalt het welzijn en de gezondheid van het jong. Stel daarom voorwaarden op voor het houden van fokdieren en versterk regels omtrent ouderdierenwelzijn. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat er alarmerende psychologische en gedragsmatige gevolgen zijn bij dieren afkomstig uit de grootschalige kweek.
  → Het gaat om regels qua afmetingen en voorzieningen, een beperking van het aantal worpen per moederdier per levensloop, de beperking van het aantal gehouden moederdieren per kweker, beperking van het aantal nesten en rassen die gehouden mogen worden,  de opvang van het moederdier bij onvruchtbaarheid. Hier kan de regelgeving van het Waals Gewest opnieuw een inspiratie bieden.
• Voer financiële aansprakelijkheid in voor fokkers en versterk de financiële slagkracht van asielen: steeds meer mensen staan hun dieren binnen de eerste twee jaar na aanschaf af. Dat wijst op verkeerde matches tussen baasje en dier of op impulsaankopen waar men spijt van kreeg. Net zoals we voor ons leefmilieu het logisch vinden dat de 'vervuiler betaalt', moet dit ook in geval van commerciële verkoop van dieren kunnen.
  → Als een dier binnen de eerste jaren in een asiel belandt vanwege aangeboren gebreken of een voorspelbaar verkeerde match, moet de verantwoordelijke fokker of verkoper mee financieel verantwoordelijk kunnen worden gehouden. Ook focus op screening van de kopers en transparantie moet omhoog. Met het opgehaalde geld versterken we ook de financiële slagkracht van de asielen, want het belastinggeld en de liefdadigheid waarmee de asielen vandaag draaien blijkt op het terrein onvoldoende. 
• Wettelijke bedenktijd van 14 dagen: voorkom impulsaankopen door een verplichte bedenktijd bij de aankoop van gezelschapsdieren. Pas na deze termijn mogen de dieren meegenomen worden..
  → Dit om impulsaankopen via websites of services als het aan huis leveren van dieren te voorkomen.
• Screen online advertenties met AI: Dieren verkopen via tweedehandssites is verboden, maar komt steeds vaker voor. In België gaat maar liefst 8 miljoen euro naar online advertenties voor de verkoop van dieren, waarvan de helft in Vlaanderen. 
  → Dit moeten we dringend aanpakken. De VUB en ULB ontwikkelden een methodiek om met behulp van AI online advertenties te screenen op onwettige praktijken, zoals ze deze ontwikkelden in opdracht van de Brusselse overheid. 
• Voer een houdersbrevet in voor het houden van specifieke groepen huisdieren, te beginnen met hondensoorten die als risicovol worden aanzien. 
  → Een honderhoudersbrevet  of -licentie is een  opleiding over hoe een baasje best moet omgaan met het aangeschafte dier en welke noden en behoeften het dier heeft. Op die manier zijn we zeker dat elk baasje essentiële kennis heeft over de wettelijke, gezondheidstechnische, praktische en emotionele vereisten voor het houden van het dier.
• Bij herhaaldelijk dierenmisbruik, verlies je je recht op het huisdier, naar voorbeeld Wallonië.  Alle burgers verdienen het gezelschap van een huisdier. Maar als je meermaals veroordeeld bent voor het verwaarlozen of misbruiken van je gezelschapsdier verlies je dit recht. 
  → Wallonië koos reeds voor deze aanpak, via de impliciete vergunning. Het draagvlak in Vlaanderen hiervoor is groot.

Het Actieplan van Almaci biedt een krachtig signaal aan minister Weyts om concrete maatregelen te nemen tegen broodfok. De problematiek van de broodfokindustrie is niet nieuw, maar de urgentie om actie te ondernemen wordt alleen maar groter. Groen roept op tot daadkracht om een einde te maken aan het vermijdbaar dierenleed. Waar wachten we op?