EU wil energiearmoede aanpakken

"Nog altijd lijdt 1 op de 10 mensen in Europa kou in de winter. In Vlaanderen is voor 40% van de Vlamingen energierenovatie momenteel onbetaalbaar, zelfs met de bestaande premies. Met deze renovatiewet presenteren we een massaal investeringskader voor gezonde en warme woningen. Zo kan élke Vlaming tegen 2050 in een energie-efficiënte woning leven."

Het Europees Parlement stemde zonet een wet die energierenovatie betaalbaar wil maken voor iedereen. De renovatiewet gaat begin 2026 van kracht en moet mensen beter beschermen tegen energiearmoede. Europees Parlementslid Sara Matthieu reageert tevreden: "Nog altijd lijdt 1 op de 10 mensen in Europa kou in de winter. In Vlaanderen is voor 40% van de Vlamingen energierenovatie momenteel onbetaalbaar, zelfs met de bestaande premies. Met deze renovatiewet presenteren we een massaal investeringskader voor gezonde en warme woningen. Zo kan élke Vlaming tegen 2050 in een energie-efficiënte woning leven."

Renovatiesprookje

De herziening van de richtlijn energieprestatie van gebouwen (EPBD) is het sluitstuk van het Fit For 55 pakket, en moet energierenovaties een boost geven. Gebouwen die het meest energie verslinden zijn eerst aan de beurt, want daar vliegt warmte en geld letterlijk door ramen en deuren. Volgens Matthieu moet Europa er alles aan doen om mensen maximaal te ondersteunen: "De renovatieverplichting die Vlaanderen ingevoerd heeft, werkt niet. Mensen verplichtingen opleggen zonder gepaste ondersteuning te voorzien, is een renovatiesprookje. Daarom moeten we renovatievoorschotten geven op maat van elk gezin, extra ondersteuning bieden voor zij die het écht nodig hebben en beschermingsprocedures voorzien voor huurders zodat ook zij hun rekening zien dalen. De ecologische keuze moet voor iedereen de goedkoopste en meest logische keuze worden."

Subsidies via sociaal klimaatfonds

Onder andere via het sociaal klimaatfonds kunnen subsidies richting energierenovatie vloeien. Toch moet de financiële steun voor gezinnen verder worden uitgebreid door zowel Europa als de lidstaten. Matthieu: "Het is de eerste keer dat we EU-geld rechtstreeks gebruiken om de meest kwetsbare huishoudens in Europa uit de energie-armoede te halen. Premies zoals in Vlaanderen zijn ruim onvoldoende om de meest kwetsbare gezinnen te ondersteunen. Als we iedereen van betaalbare, groene energie willen voorzien, dan moeten we mensen veel beter helpen. Ik roep de lidstaten op om voldoende te investeren in de renovatieplannen die ze nu moeten uitrollen, en prioriteit te geven aan kwetsbare gezinnen om energierenovaties voor iedereen betaalbaar te maken.”

Doelstellingen 2030

Tegen 2030 moet minstens 16% van de slechtst geïsoleerde niet-residentiële gebouwen energiezuiniger worden. Voor woningen mikt de wet op een vermindering van 16% energieverbruik tegen 2030. Er komen dus geen verplichtingen voor individuele huizen, het plan zet in op algemene vooruitgang die door een waaier aan maatregelen gerealiseerd kan worden: via duurzamere verwarming of via renovatiesubsidies bijvoorbeeld. Matthieu: "Door te investeren in energiezuinige gebouwen gaat de energierekening omlaag, want de goedkoopste energie is de energie die we niet gebruiken. Dit is klimaatbeleid dat iedereen meeneemt en energiearmoede bestrijdt. Ook onze afhankelijkheid van ingevoerde energie kan zo afnemen. Gebouwen zijn goed voor 40% van de Europese energieconsumptie. Deze wet zet ons dus op ons het pad richting een energieonafhankelijker Europa, en vermijdt dat we de speelbal worden van dubieuze landen zoals Saoedi-Arabië .”

Ook huurwoningen worden aangepakt

55% van de renovaties moeten in de meest energieverslindende gebouwen gebeuren, inclusief huurwoningen. Lidstaten moeten daarom financiële steun en sociale waarborgen voorzien, zoals bescherming tegen disproportionele huurstijgingen. Matthieu: "We hebben hard gevochten voor een wet die de energierekening voor iedereen kan verlagen, zowel voor huiseigenaren als huurders, en energiearmoede echt aanpakt. We beginnen met het aanpakken van gebouwen die de meeste energie verslinden. Zo drukken we energiefacturen en beschermen we mensen tegen stijgende energieprijzen.”

Voor de lidstaten is er veel flexibiliteit ingebouwd om richting klimaatneutraliteit te evolueren, vooral in de residentiële sector. Lidstaten kiezen zelf hoe ze het energieverbruik verminderen, onder andere via minimumvereisten voor energieprestatienormen, financiële steun en het verlenen van renovatie advies. Er zijn ook een reeks uitzonderingen van toepassing, bijvoorbeeld voor historische gebouwen.

"Ook zonnepanelen worden voor iedereen toegankelijker, zelfs voor mensen die de investeringskost niet zomaar op tafel kunnen leggen", reageert Matthieu tevreden. Lidstaten zullen nu zelf plannen moeten uitrollen om zowel publieke als private daken uit te rusten met panelen, voor zover dat technisch en economisch haalbaar is.