Speech covoorzitters Groen Refresh 2023

"Klimaatbeleid moet vooral eerlijk zijn. Eerlijk klimaatbeleid neemt iedereen mee."

HET GESPROKEN WOORD TELT

NADIA

Goeiemorgen iedereen en welkom op Refresh!

Wat een plezier om jullie terug te zien. Hebben jullie er zin in?

We zijn trots jullie te ontvangen op deze tweede editie van Refresh.

Dit keer zijn we te gast in het mooie Vilvoorde, in het spannendste park van de stad. Er staat heel wat op de agenda, zometeen gaat Ramsey Nasr in gesprek met Petra, er volgen nog concerten en Veronika leest voor voor de allerkleinsten. We hopen dat jullie er van gaan genieten en vol energie en inspiratie de zomer afsluiten.

Laten we het dan meteen ook eens hebben over afgelopen zomer. De zomer van 2023 moest memorabel zijn, nadat we jaren hebben afgezien van de covid-crisis en de energiecrisis. We konden het eindelijk wat achter ons laten. Het moest een zomer worden om alle gemiste tijd en plezier goed te maken. En da’s voor velen onder ons goed gelukt. We hebben een beetje gebaald over al die regenbuien, maar dat heeft ons niet tegengehouden te genieten van de kust, van stadsparken, de festivals, te kamperen, bergen te beklimmen of een ander deel van onze mooie planeet te ontdekken.

Maar ...

De klimaatcrisis besloot te party crashen. Griekenland, Spanje, Portugal ... Het Middellandse Zeegebied staat letterlijk in de fik. In Hawaï zijn nog steeds meer dan 1000 mensen vermist na de verwoestende natuurbranden. 100 duizend Pakistanen moesten geëvacueerd worden door overstromingen. En ook aan het Gardameer en in Slovenië kenden ze zware overstromingen. Juli 2023 was de warmste maand ooit, kende de drie warmste dagen ooit en de hoogste oceaantemperaturen ooit.

JEREMIE

Hoewel het dus een zomer van alleen maar vrijheid en zorgeloosheid had moeten worden - was de realiteit van de klimaatcrisis onmogelijk te negeren. Om het met de woorden van VN-secretaris generaal Antonio Guterres te zeggen: " de aarde warmt niet langer op, ze kookt" . Ze kookt voor iedereen, maar ja, voor sommigen iets meer dan voor anderen. Telkens weer zijn het de meest kwetsbaren die het meest getroffen worden door deze klimaatcrisis. Als ziet wat er allemaal gebeurt, denk je dan: Hoog tijd voor een klimaatpauze? We moeten het wat langzamer aan gaan doen? Laat ons nog wat treuzelen? Ik denk het niet. En toch lijken meer en meer partijen die kant op te gaan. De Europese natuurherstelwet werd daardoor een strijd op het scherp van de snee, die we gelukkig wonnen met de Groenen. Maar de strijd is nooit definitief geleverd. Het wordt een voorproefje van wat ons te wachten staat in 2024, in Europa, én ook bij ons: drukken we op de pauzeknop of drukken we door? That's the question.

Daarom staan we hier vandaag strijdbaarder dan ooit. De klimaatcrisis is geen onvermijdbaar lot voor onze planeet én de oplossingen geven ons net de kans om eerlijker en gezonder te worden. En daarvoor zijn niet alleen individuen vooral verantwoordelijk, maar het beleid. De politiek, die moet haar verantwoordelijkheid nemen. En dus rollen wij onze Groene mouwen op en maken wij van klimaatbeleid, van een eerlijk klimaatbeleid dat iedereen meeneemt, dé inzet van het komende jaar. Een eerlijk klimaatbeleid is niet zomaar een chic idee, het is voor ons als Groene partij de enige keuze. Het is gelukkig ook een hoopvolle keuze. Want terwijl we op weg zijn naar een groenere en gezondere toekomst, zorgen wij ervoor dat niemand achterblijft. Ie-de-reen moet mee. Een eerlijk klimaatbeleid betekent dat de lasten en vooral de lusten eerlijker verdeeld zijn. Het betekent dat mensen die niet zomaar een renovatie of een aantal zonnepanelen kunnen betalen, daarin gesteund worden door de overheid. Een klimaatbeleid dat massavervuilers niet meer met hun vervuiling laat wegkomen, maar hen op hun verantwoordelijkheid wijst.

NADIA

Er zijn veel complexe maatregelen nodig om de klimaatcrisis te stoppen en onze planeet te redden. Maar laten we heel duidelijk zijn: we willen de planeet beschermen, maar vooral ook de mensen die er op wonen. En als zij de indruk hebben dat het aanpakken van de klimaatcrisis gepaard gaat met een koud en kil beleid, afstandelijk en losgekoppeld van hun dagelijkse zorgen, dan heeft de planeet ook een probleem. En daarom is het essentieel dat we de klimaattransitie meteen aangrijpen als opportuniteit om ongelijkheid in de samenleving weg te werken en iedereen de kans op een goeie gezondheid en zorg te bieden. Dat is een eerlijk klimaatbeleid. En dat kan enkel met Groen. Want Groen is goed voor de planeet, goed voor elkaar, goed in je vel. (applaus)

Om iedereen mee te nemen in de energietransitie moeten we focussen op wat de meeste impact zal hebben voor de mensen. Het renoveren van woningen en ze energiezuinig maken, moet voor iedereen mogelijk zijn. Zo verlagen we de factuur en verbeteren we de leefkwaliteit en gezondheid van mensen. Wij willen de mensen daarin steunen door een renteloze lening tot 80.000 euro voor zij die niet voldoende middelen hebben. En tegen 2040 willen we 200 duizend nieuwe klimaatneutrale sociale woningen. Zo zorgen we ervoor dat ook mensen in de meest kwetsbare situaties een goeie woning, een gezonde leefomgeving én een lage energiefactuur hebben. Zo pakken we de klimaatcrisis én systemische ongelijkheid aan. Da's eerlijk klimaatbeleid.

JEREMIE

En nu we het toch over de energiefactuur hebben. Ik wil het hier toch eens helder gezegd hebben: We hebben dankzij Tinne Van Der Straeten al geïnvesteerd in vier keer meer wind op zee. Zo is de cruciale spurt richting 100% hernieuwbare energie ingezet. We zorgden in de energiecrisis voor een sociaal tarief voor 2 miljoen mensen en we verlaagden BTW op warmtepompen en zonnepanelen, We haalden de overwinstbelasting voor energiebedrijven binnen. En ook nu blijven we gaan voor een uitbreiding van het sociaal energietarief en goedkopere elektriciteit via de accijnzen, want groene, betaalbare energie van bij ons, daar zorgen Groenen binnen Vivaldi voor, daar zorgen Tinne en Petra voor, dat is eerlijk klimaatbeleid.

Van woningen en energie gaan we naar een andere belangrijke hefboom in de klimaattransitie: mobiliteit. Veilige fietsinfrastructuur en kwalitatief en inclusief openbaar vervoer zijn essentieel. Een openbaar vervoer waar je op kan vertrouwen, zoals de MIVB. Waar jongeren en senioren maar 1 euro per maand betalen. Ervoor zorgen dat het openbaar vervoer de goedkoopste optie is, da's eerlijk klimaatbeleid. Als Elke Vanden Brandt dat kan realiseren met de MIVB in Brussel, moet dat in het welvarende Vlaanderen voor De Lijn ook kunnen. Want we mogen niet vergeten dat heel veel mensen afhangen van het openbaar vervoer, omdat ze geen geld hebben voor een auto of elektrische fiets. Of mensen die liever het openbaar vervoer zouden willen nemen in plaats van de wagen, maar er vandaag geen toegang toe hebben door minder in plaats van meer buslijnen. Ik zie die vervoersarmoede maar al te goed in mijn eigen dorp. Toegankelijk openbaar vervoer voor iedereen, da's goed voor het klimaat en voor je portefeuille. Dat is eerlijk klimaatbeleid.

NADIA

Waar Groenen besturen gebruiken ze elke hefboom om een eerlijker klimaatbeleid uit te zetten, federaal, in Brussel en lokaal.

Zoals Barbara die van Vilvoorde een pionier in wijkrenovaties maakte. De allerarmste wijken werden hier aangepakt en gerenoveerd, dat is goed voor de planeet én de factuur.

Maar de Vlaamse Regering, die doet dat niet. De afgelopen maanden hebben we gezien hoe de Vlaamse regering bedrijven in een zee van onzekerheid heeft gestort. Bij gebrek aan stikstofdecreet staan veel vergunningen nu op de helling. Bovendien is het niet te ontkennen dat de lobby van grote vervuilende bedrijven de touwtjes in handen heeft in Vlaanderen. De ene ondernemer is de andere niet. Want het was de zomer van Ineos. Ineos, een bedrijf van één van de rijkste mensen ter wereld, krijgt veel meer privileges. Wat ook hun impact is op milieu en klimaat. De Vlaamse Regering zegt 'On s'en fou'. Steldu voor dat je als innovatieve, kleine ondernemer of als landbouwer met een onzekere vergunningsstatus dit circus ziet. Het is moeilijk om niet met verbazing toe te kijken naar deze show. De traditionele partijen staan duidelijk nog steeds onder invloed van deze lobby. Dat verklaart waarom ze vasthouden aan het status quo, zelfs in een tijd waarin dringende klimaatactie meer dan ooit vereist is.

Er is net een enorme opportuniteit voor een sociale en duurzame economie, mét de industrie. Want wie klimaattransitie zegt, zegt jobs. Er gaan de komende jaren heel wat duurzame sectoren groeien, denk aan hernieuwbare energie of circulaire economie. De overheid kan hierbij een sleutelrol spelen door de industrie te pushen richting klimaatneutraliteit en ja, daarbij kan ze hen ook financieel stimuleren en ondersteunen. Maar in ruil voor de steun moeten grote vervuilers hun verantwoordelijkheid nemen op vlak van klimaat en moeten de nieuwe jobs goede sociale voorwaarden bieden. Een rechtvaardige klimaattransitie laat geen enkele werknemer achter, ook niet zij die in vervuilende sectoren werken. De overheid moet hen begeleiden naar nieuwe groene jobs. Daarom wil Groen een klimaatpact met de industrie om deze afspraken te verankeren. Dat geeft duidelijkheid aan werkgevers en werknemers én aan het milieu, da's eerlijk klimaatbeleid.

JEREMIE

Maar ja, ondanks de dramatische zomer zijn we optimistisch. Niet omdat het een moral duty is, niet tegen beter weten in, maar net omdat de oplossingen bestaan. Omdat er een wereld te winnen is. Omdat dit ons zoveel meer kan opleveren. Omdat zoveel mensen zelf al hun steentje bijdragen om de klimaatcrisis mee aan te pakken, omdat Vlamingen en Belgen solidaire mensen zijn, omdat we weten dat een groot deel van de bevolking snakt naar een oplossing voor de klimaatcrisis. Dit is geen individuele verantwoordelijkheid of schuld. We moeten dit samen doen. (applaus)

Het is daarom aan de politiek om grote stappen mogelijk te maken. Het is de plicht van de politiek om die grote stappen te zetten. Het is de plicht van de politiek om de onrust bij mensen rond de klimaatcrisis weg te nemen en dat kan enkel met een eerlijk klimaatbeleid. En die verantwoordelijkheid, die handschoen nemen wij met Groen op. Op elk niveau, op elk moment.

NADIA

Het volgende jaar wordt een cruciaal jaar. De verkiezingen komen eraan en de inzet is hoog. In 2024 zal een nieuwe breuklijn duidelijk worden. Tussen partijen die kiezen om de grootste uitdaging van de mensheid te minimaliseren of in het beste geval een klimaatbeleid te ontwikkelen voor de meest geprivilegieerden en tussen diegenen diegenen die kiezen voor een eerlijk klimaatbeleid, dat iedereen meeneemt. Kiezen we voor de klimaattreuzelaars of kiezen we voor een beleid dat grote stappen zet? Leggen we ons neer bij de rampen en slachtoffers van deze zomer of kiezen we ervoor om onze toekomst opnieuw samen in handen te nemen? Laten we de kloof tussen rijk en arm groeien of dichten we ze verder? Willen we onze kinderen en ouderen stikken in een falend zorgsysteem of willen we eindelijk goeie, betaalbare zorg voor iedereen? Onze keuze is duidelijk. (applaus)

JEREMIE

We willen dus vanop verschillende fronten eerlijk klimaatbeleid realiseren. Van lokaal tot Europees staat dat eerlijk klimaatbeleid op het spel. Werken aan een land waar je woont in een energiezuinige en comfortabele woning, met betaalbare groene energie van bij ons, en waar je gemakkelijk met het openbaar naar je job kan.

Ik voel hier vandaag een fantastische en strijdbare energie. Jullie enthousiasme en vasthoudendheid inspireren ons enorm, en ik ben ervan overtuigd dat wij samen en met velen hierbuiten een enorme kracht vormen om de dingen te doen veranderen. Kijk eens terug naar deze zomer, een zomer die moest bruisen van vrijheid en plezier na moeilijke jaren. Maar, laten we eerlijk zijn, die klimaatcrisis heeft geprobeerd ons feestje te verstoren. Genoeg is genoeg! We mogen ons niet neerleggen bij de schaduw die deze crisis over de toekomst kan werpen. Er is een hele wereld te winnen.. We hebben gedanst in de regen, genoten van de vakantie en vooral geleerd dat we niet kunnen wachten om in actie te komen!

NADIA

Kijk eens naast u: zie je de goesting in elkaars ogen? Voel je de energie die door dit park stroomt? Jullie zijn de drijvende kracht achter de verandering die we nodig hebben. De klimaatcrisis mag dan wel als een ongenode gast op ons feest zijn gekomen, maar wij zijn de gastvrouwen en gastheren van de transitie die ons huis, onze planeet, zal herstellen! Voor onze gezondheid en de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen. (applaus)

Samen rollen we dus onze Groene mouwen op en maken we van eerlijk klimaatbeleid onze strijd! Geen halve maatregelen, geen uitvluchten. We gaan de uitdaging recht in de ogen kijken en met vastberadenheid en moed handelen. De tijd van vage beloftes, politieke spelletjes en holle woorden is voorbij.

Laten we duidelijk zijn: het is tijd om het tij te keren. Maar onze planeet staat in brand, en we zijn hier om het vuur te doven met eerlijk klimaatbeleid, met strijdbaarheid en goesting om de boel te veranderen!

JEREMIE

Dus laten we met trots zeggen dat Groen niet alleen goed is voor de planeet, ook voor je gezondheid en ook voor rechtvaardigheid. Enkel met Groen is er ook aandacht voor iedereen die getroffen wordt door onrechtvaardigheid en ongelijkheid. Eerlijk klimaatbeleid is goed voor de toekomstige generaties die ons zullen beoordelen op de acties die we nu ondernemen.

Laten we de energie uit dit park, maar ook alle krachten in de samenleving die mee willen bouwen, gebruiken om geschiedenis te schrijven en de toekomst te vormen. Voor de planeet, voor elkaar, en voor de vele generaties die er nog aan komen! Het is tijd voor een eerlijk klimaatbeleid.

Merci.