Wooncoöperaties verdienen beleid op maat

"Het model van de wooncoöperaties biedt unieke voordelen in onze woonmarkt. Om die voordelen te versterken moet er beleid op maat komen." 

Naar aanleiding van het einde van het verlaagde btw-tarief voor sloop- en heropbouwwerken, stuurde de coöperatie Wooncoop een open brief de wereld in. Dieter Van Besien heeft de minister gevraagd naar een publieke reactie op de eisen van Wooncoop. Hij wil echter verder gaan en werken naar een uniek statuut dat gekoppeld is aan de unieke meerwaarde van wooncoöperatieven. Na een fijne samenwerking met Wooncoop heeft de wooncoöperatie dit parlementair werk in haar eigen netwerk verspreid.

Ken je wooncoop nog niet? Via hun website kan je meer te weten komen over de unieke voordelen van wooncoöperaties en coöperatief wonen!

Mijn vragen aan de minister

Vivaldi besloot het tijdelijke verlaagde btw-tarief voor sloop- en heropbouwwerken permanent te maken voor particulieren die zelf hun enige en eigen woning laten bouwen. De programmawet voorziet in een overgangsregeling voor het verlaagde tarief wanneer deze werken worden uitgevoerd door bouwpromotoren om de financiële impact meer voorzienbaar en beperkter te maken.

De coöperatie Wooncoop heeft naar aanleiding van deze maatregel een open brief aan u gericht. Zij wijzen er op dat de regeling geen rekening houdt met de noden en rol van erkende wooncoöperaties. Wooncoop gelooft dat het instappen in een woning van deze coöperatie voor het individu in kwestie sterke gelijkenissen heeft met het laten bouwen van de enige en eigen woning. Het is immers zo dat een bewoner met de betaling van een maandelijkse som zowel huur betaalt als aandelen in de wooncoöperatie verwerft, en zo mede-eigenaar wordt van de coöperatie en zeggenschap over zijn woning heeft. Mocht het coöperatieve woonmodel kunnen opschalen kan dit positieve effecten hebben op zowel de stabiliteit van de woonmarkt, als op de mobiliteit van bewoners tussen woningen die aangepast zijn aan hun woonnoden.  

Ik heb enkele vragen voor u:

1. Heeft u kennisgenomen van de open brief van Wooncoop en wat is uw reactie? 
2. Staat u in overleg met de organisatie?
3. Is een wijziging van de programmawet mogelijk zodat coöperatieve woonprojecten tot 2027 aanspraak maken op de overgangsregeling, en dus van het verlaagde btw-tarief kunnen genieten, zoals Wooncoop vraagt?
4. Ziet u toekomst in het coöperatief woonmodel en hoe zou u dit willen ondersteunen?
5. Gelooft u dat onze wetgeving op termijn zo moet evolueren dat de rechtshandelingen van erkende (woon)coöperaties fiscaal behandeld worden als die van particulieren eerder dan als die van vennootschappen?

Het antwoord van de minister

Beslissingen inzake btw-tarieven moeten uiteraard door alle regeringspartijen samen worden genomen. Tijdens het begrotingsconclaaf van 2024 bleek al snel dat door de hoge budgettaire kostprijs er geen bereidheid was om de tijdelijke maatregel voor afbraak en heropbouw te verlengen. Uiteindelijk heeft de regering beslist om vanaf 2024 afbraak en heropbouw met toepassing van het verlaagde tarief toe te laten op het volledige Belgische grondgebied, mits bepaalde sociale voorwaarden vervuld zijn. 

Ik heb hard moeten onderhandelen om overgangsmaatregelen in 2024 te bekomen. Ik heb begrip voor de vraag over Wooncoop en ik heb een voorstel voor een langere overgangsperiode voor niet-winstgedreven organisatievormen ter analyse voorgelegd aan de FOD Financiën. Ik heb de volgende feedback ontvangen.

Het verzoek van Wooncoop betreft een verschillende termijn voor  het uitdoven van een fiscaal voordeel. Het lijkt mijn administratie dan ook niet uitgesloten dat het Grondwettelijk Hof of de Raad van State een strengere beoordeling zouden hanteren. Winstgedreven en niet-winstgedreven organisaties bevinden zich namelijk in een identieke situatie wat lopende projecten of net opgestarte projecten betreft. Het begrip niet-winstgedreven organisatievormen is bovendien inzake btw een onbekend begrip. Niet-winstgedreven veronderstelt niet noodzakelijk dat er geen winstoogmerk kan zijn. 

Tot slot zal het uitbreiden van de overgangsbepaling voor een specifieke groep ongetwijfeld een sterke vraag teweegbrengen om die nog verder open te trekken. Gelet op die feedback en de reeds gevoerde onderhandeling, gebood de eerlijkheid mij Wooncoop te laten weten dat er geen ruimte blijkt te zijn om tegemoet te komen aan hun verzoek.

Mijn repliek

Het doet mij plezier dat u de moeite hebt genomen om de vraag ernstig te nemen, er advies over te vragen en hen van antwoord te dienen. 

Zelf denk ik, en dat is dan los van deze specifieke case rond btw, dat we in de toekomst moeten nadenken over het statuut van coöperaties. Die vallen vaak tussen twee stoelen. In het geval van de wooncoöperaties kan de redenering worden gevolgd dat dit meer gelijkenissen toont met het bouwen van een eigen particuliere woning dan met bouwpromotoren. In de toekomst zullen we dus misschien moeten kijken hoe we met dat statuut zullen omgaan, maar ik dank u in elk geval voor de moeite die u zich hebt getroost.

Op de hoogte blijven? Volg me op Facebook!