Nieuwe Europese wet schiet tekort om bouwsector te verduurzamen

"We hebben een stap vooruitgezet, fabrikanten moeten eindelijk duidelijkheid geven over de milieuimpact van hun bouwproducten. Maar de uitwerking van die normen wordt opnieuw in handen van de lidstaten en de industrie gelegd. Hierdoor riskeren we een totaal gebrek aan ambitie en urgentie, met nefaste gevolgen voor de planeet en tal van innovatieve bedrijven die vandaag al aan de slag gaan met circulaire en duurzame bouwmaterialen."

Het Europees Parlement en de lidstaten bereikten gisteren een akkoord over de verduurzaming van bouwproducten. Door de enorme milieu-impact van de sector is dit een belangrijke bouwsteen van de Europese Green Deal. Dankzij de wet kunnen we eindelijk productnormen invoeren om de klimaatimpact van bouwproducten te verkleinen en hergebruik en recyclage te verbeteren. Europarlementslid Sara Matthieu was rapporteur in de milieucommissie: "We hebben een stap vooruitgezet, fabrikanten moeten eindelijk duidelijkheid geven over de milieuimpact van hun bouwproducten. Maar de uitwerking van die normen wordt opnieuw in handen van de lidstaten en de industrie gelegd. Hierdoor riskeren we een totaal gebrek aan ambitie en urgentie, met nefaste gevolgen voor de planeet en tal van innovatieve bedrijven die vandaag al aan de slag gaan met circulaire en duurzame bouwmaterialen."

Grote impact

De impact van de bouwsector is enorm. Ze is verantwoordelijk voor de helft van alle grondstoffen die we in Europa gebruiken, genereert 35% van alle afval in de EU en consumeert een derde van het totale Europese waterverbruik. De bouwsector is verantwoordelijk voor 36% van de totale klimaatuitstoot in de EU. Dat is meer dan de volledige uitstoot van het Afrikaanse continent. Ingrijpen in de sector kan ons dus veel milieu- en klimaatvoordelen opleveren.

Helaas wordt slechts 1% van alle bouwproducten hergebruikt, onder meer door een gebrek aan standaarden en productnormen die ontmanteling en hergebruik vergemakkelijken. Dat remt de groei van innovatieve bedrijven in de sector. Matthieu: "de huidige wet werkt niet, slechts een handvol nieuwe standaarden werden de voorbije tien jaar afgeleverd. De lidstaten, zwaar beïnvloed door de industrie die mee aan tafel zit, raakten het nooit eens met elkaar. Dat wilden we in deze onderhandelingen veranderen."

Vooruitgang maar ook stilstand

Op vlak van duurzaamheid boeken we vooruitgang. Fabrikanten krijgen een verplichting om te rapporteren over de milieuimpact van hun bouwproducten, gaande van klimaat tot toxiciteit voor mens en natuur. Matthieu: "Er staan nu tal van mogelijke verplichtingen voor fabrikanten in de wet om producten op duurzame wijze te ontwerpen, hergebruiken of recycleren. In de onderhandelingen slaagden we erin de duurzaamheidregels te versterken en zelfs uit te breiden, zoals het ter beschikking stellen van wisselstukken aan een betaalbare prijs of het voorzien van een duurzaamheidslabel."

Ondanks de uitbreiding ontbreekt het in de tekst aan concrete deadlines en ambitieniveaus om dit waar te maken. Er staat geen concrete verplichting in om de slechtst presterende producten te weren van de markt. Dat komt door sterke druk van de conservatieve fracties in het parlement en de lidstaten. Bovendien willen beiden de verantwoordelijkheid voor het uitwerken van de productnormen opnieuw in handen leggen van de lidstaten en de lobbyorganisaties van de sector die de lidstaten vaak rechtstreeks vertegenwoordigen. Matthieu: "Al te vaak is de sector tegelijk rechter en partij. Die aanpak van zelfregulering uit het verleden heeft gefaald. Het is dus volstrekt onduidelijk hoe ze nu plots wel de urgentie aan de dag legt die wij, onze natuur en ambitieuze innovatieve bedrijven nodig hebben. Kortom: enkel door druk te zetten bij de lidstaten kunnen we alsnog vooruitgang op het terrein boeken."