Europa kiest slimmer, beter en minder grondstofverbruik
14 November 2023
"We gaan de vraag naar nieuwe grondstoffen beperken ten opzichte van de verwachte groei. Dat kan onder meer door grondstoffen te vervangen via technologische innovaties en efficiëntiemaatregelen. Elektrische auto's hebben vandaag veel minder kritieke grondstoffen nodig voor hetzelfde aantal kilometers als vroeger, dat is waar we op mikken. Maar dat kan ook door ze slimmer in te zetten, bijvoorbeeld via meer en beter openbaar vervoer waardoor minder wagens nodig zijn, meer gedeelde elektrische wagens en allerlei maatregelen voor energiebesparing."
Kritieke grondstoffen in Europa zijn schaars en broodnodig voor de klimaattransitie. Gisterenavond hebben de Europese lidstaten, de Commissie en het Europees Parlement daarom een deal bereikt over een nieuwe wet om kritieke grondstoffen in Europa veilig te stellen. Naast snellere en gestroomlijnde procedures voor nieuwe projecten, gaat de EU met dit akkoord dankzij de groene fractie meer inzetten op recyclage en het beperken van de stijgende vraag naar grondstoffen. Een duidelijke verbetering van de wettekst, volgens Europarlementslid Sara Matthieu: “Op die manier willen we vermijden dat Europa zich blind stort in een nieuwe grondstoffenrace met mens en planeet als slachtoffer.”
Slimmer grondstofgebruik, minder mijnbouw
Voor het eerst gaat de EU doelstellingen en maatregelen invoeren om de vraag naar nieuwe grondstoffen te beperken ten opzichte van de verwachte groei. Matthieu: "Dat kan onder meer door grondstoffen te vervangen via technologische innovaties en efficiëntiemaatregelen. Elektrische auto's hebben vandaag veel minder kritieke grondstoffen nodig voor hetzelfde aantal kilometers als vroeger, dat is waar we op mikken. Maar dat kan ook door ze slimmer in te zetten, bijvoorbeeld via meer en beter openbaar vervoer waardoor minder wagens nodig zijn, meer gedeelde elektrische wagens en allerlei maatregelen voor energiebesparing."
Volgens Matthieu is dat een grote mijlpaal: “Dat is driedubbele winst: we verbeteren de levenskwaliteit van onze steden, verminderen onze afhankelijkheid van dubieuze regimes en vermijden sociale en ecologische schade waar mogelijk."
Daarnaast trekken we de recyclagedoelstelling voor 2030 op van 10% naar 25% van alle kritieke grondstoffen in afvalstromen. Ook dat reduceert de noodzaak voor mijnbouw. Lidstaten zoals België zullen met beide doelstellingen rekening moeten houden wanneer ze hun plannen opmaken rond circulariteit van kritieke grondstoffen.
Laatste stappen
De moeilijkste punten zijn afgerond, zoals de doelstellingen, de snellere tijdslimieten voor vergunningsaanvragen voor nieuwe projecten, en het invoeren van een centraal aanspreekpunt voor bedrijven in alle lidstaten.
Toch zijn er nog enkele belangrijke openstaande punten die later deze week worden afgeklopt, zoals de bescherming van de rechten van inheemse volkeren bij het openen of uitbreiden van mijnen. “De tijd dat we de rechten en woonplaats van inheemse volkeren zomaar aan de kant schuiven voor economisch gewin is voorbij", aldus Matthieu.
De groenen hameren ook op clausules die diepzeemijnbouw verbieden: "De natuur in de diepzee lijkt dan wel ver weg en onzichtbaar, maar ze speelt een ongelofelijk belangrijke rol. Oceanen zijn van levensbelang voor de biodiverseit, voor ons voedsel en voor het tegengaan van de klimaatcrisis.
We zullen ook een akkoord sluiten over de milieuvoetafdruk van de kritieke grondstoffen die op de Europese markt komen. "Producenten zullen die moeten berekenen en bekend maken, ik wil ervoor zorgen dat het op termijn mogelijk wordt om enkel de milieuvriendelijkste grondstoffen op de markt toe te laten," besluit Matthieu.
