Uitspraak rechter kan strijd tegen fiscale fraude moeilijker maken

"Er is veel bezorgdheid over de uitspraak van het Hof van Cassatie. Als de situatie onwerkbaar blijkt, moeten we ingrijpen."

Dieter Van Besien volgt in het federaal parlement voor Groen de fiscale thema's op. Hieronder kan u lezen over een belangrijke ontwikkeling voor de strijd tegen fiscale fraude, m.n. de beperking van de controlemogelijkheid van de fiscus door een uitspraak van het Hof van Cassatie.

Op 16 juni 2023 heeft het Hof van Cassatie een arrest geveld waarin het verduidelijkt wat onder het begrip 'toestemming' moet worden verstaan in de context van fiscale controles door de administraties in privévertrekken. Het Hof van Cassatie heeft geoordeeld dat de vereiste van toestemming voortdurend aanwezig moet zijn, en dus zowel voorafgaand als op een tijdstip tijdens de controle kan worden geweigerd.

Wij ontvangen zeer veel signalen vanuit de praktijk dat deze rechtspraak degelijke fiscale controle bij huisbezoeken onmogelijk maakt. Nochtans moeten belastingcontroleurs bij huisvisitaties sowieso eerst toestemming krijgen van de politierechter. Het is dus opmerkelijk dat ook de toestemming van de belastingplichtige nu een blijvende aanwezige voorwaarde is volgens het Hof van Cassatie. Als de geldigheid van het arrest van het Hof van Cassatie doorgetrokken wordt tot bedrijfsvisitaties, die een ambtenaar tot voorheen steeds tijdens de uren van werkzaamheid kon controleren, verliest de fiscale administratie enkele van haar belangrijkste controle-instrumenten.

Ik stelde de minister van Financiën enkele vragen over dit onderwerp. Hieronder kan u zijn antwoorden lezen.   

1. Heeft u het arrest van het Hof van Cassatie gelezen? Wat is uw reactie?
2. Staat u reeds in contact met uw administratie? Hoe schatten zij de impact in van dit arrest van het Hof van Cassatie op hun werking? Kan u uiteenzetten wat de impact zal zijn op het werk van de BBI, de AAFISC en andere controle-instanties? 
3. Het Hof van Cassatie verduidelijkt vragen met betrekking tot de correcte interpretatie van de wet. Een wetswijziging die vastlegt welke rol toestemming al dan niet speelt bij bedrijfs- en huisvisitaties kan mogelijks tot een betere balans leiden. Wat is uw reactie? Overweegt u deze piste? Bereidt u een wetswijziging voor?

De antwoorden van de minister

Mijnheer Vanbesien, in zijn arrest van 6 juni 2023 oordeelde het Hof van Cassatie dat de toestemming die een belastingplichtige aan de belastingdienst verleent om particuliere woningen of bewoonde lokalen te betreden blijvend aanwezig moet zijn. Mijn administratie heeft kennisgenomen van dat arrest en analyseert het momenteel. 

Het is inderdaad belangrijk om een evenwicht te vinden tussen de rechten van de belastingplichtige en de medewerkingsverplichting van de belastingplichtige. Het arrest mag in die zin niet beschouwd worden als een vrijgeleide om niet mee te werken aan fiscale controles, want de wet voorziet dat nog altijd via diverse bepalingen, zoals geldboetes en dwangsommen bij nietmedewerking.

Uiteraard wordt dat slechts in een zeer kleine minderheid van de gevallen toegepast, want mijn administratie gaat steeds uit van de belastingplichtige te goeder trouw. De strijd tegen ernstige fraude wordt evenwel onverminderd voortgezet en in die gevallen kan de administratie het dossier ook overdragen aan het parket, dat over ruimere onderzoeksbevoegdheden beschikt. 

Om het parket te ondersteunen bij de behandeling van fiscale dossiers, heb ik tijdens deze legislatuur sterk ingezet op de samenwerking tussen de verschillende fraudediensten in het kader van de ernstige fraude. Zo hebben verschillende BBIambtenaren het statuut van officier van gerechtelijke politie gekregen, om samen met de politie en het parket te kunnen deelnemen aan huiszoekingen in onderzoeken naar fiscale fraude.

Zoals ik al vermeldde in het begin van mijn antwoord, buigt mijn administratie zich hier momenteel over. De te zetten stappen zullen afhangen van de resultaten van die analyse, die ik spoedig verwacht.

En nu verder? 

De strijd tegen fiscale fraude is en blijft een belangrijke strijd. Het is een goede zaak dat het arrest geanalyseerd wordt. Ik kijk uit naar de resultaten van die analyse en de antwoorden erop. 

We moeten er allemaal samen voor zorgen dat ons wapenarsenaal zoveel mogelijk gemoderniseerd is en operationeel blijft in de strijd tegen de fiscale fraude. We moeten bekijken op welke manier we dit mogelijke obstakel samen uit de weg kunnen ruimen. 

Ik blijf dit thema verder opvolgen. Als na de analyse van de administratie een optreden wenselijk blijkt zal ik niet twijfelen om initiatieven te nemen.

Op de hoogte blijven? Volg me op Facebook!