Meyrem blikt terug: 'cultuur onder vuur'
22 September 2023
"De dedain voor alles wat groeit van onderop, voor het kleine, voor het diverse, voor het dwarse ook … is tekenend."
Sinds december 2022 heb ik het voorrecht om voorzitster te zijn van de Commissie Cultuur, Media, Jeugd & Sport in het Vlaams Parlement. Elke week komt de minister-president Jan Jambon er antwoorden op vragen rond zijn departement.
Het is duidelijk dat de MP daarbij niet zelden van mening verschilt met de oppositie, maar ook met zijn coalitiegenoten. Het debat rond het nieuwe decreet voor het Sociaal-Cultureel Werk bijvoorbeeld was illustratief. Dit decreet werd door het hele veld afgeschoten, omwille van een kwalijke passage. Concreet werden voor specifiek voor etnisch-culturele verenigingen in het veld een extra voorwaarde ingevoegd die énkel en alleen voor hen geldt. Onder het mom van het voorkomen van segregatie heeft de Vlaamse regering beslist om zélf te segregeren onder de sociaal-culturele verenigingen wat betreft de criteria waaraan ze moeten voldoen. Het ongefundeerde wantrouwen dat hieruit spreekt richting organisaties die werken met etnisch-culturele doelgroepen was bijzonder pijnlijk, stigmatiserend en ronduit schadelijk. Iedereen was tegen, enkel de NVA was tevreden, al ging het voor het Vlaams belang allemaal nog niet ver genoeg. CD&V en Open VLD plooiden uiteindelijk en stemden toch gewoon mee.
De achterdocht ten aanzien van diversiteit, ten aanzien van samenwerking met het federale niveau, en de gretigheid rond alles wat het prestige verhoogt of wat NVA als identiteitsbevorderend ziet, zijn een rode draad in dit beleid. Een groot contrast met hoe wij kijken naar deze levensbelangrijke sector. Cultuur verbindt mensen, doet verwonderen, nadenken, confronteert ook. Het omarmen van diversiteit, het bewaken van de artistieke onafhankelijkheid van de individuele maker tot de grootste instelling, het faciliteren en ondersteunen, dat is wat wij van een minister verwachten. Niet het bevoogden en politiek instrumentaliseren zoals vandaag al te vaak en sans gene gebeurt.
De digitalisering is een belangrijke werf waarmee de minister naar Europa trekt, maar duurzaamheid- nochtans een topic waar de sector echt heel wat noden kent en vragende partij voor vooruitgang is – krijgt nauwelijks aandacht. Er is wel geld voor een eigen Vlaams Virtueel Museum van bovenaf, maar geen interesse om een bottom-up project als Maak 8 Mei Vrij (de dag van de capitulatie van de nazi’s in WOII) nog maar te overwegen. En dit ondanks de breder steun van heel wat academici, culturele coryfeeën, instellingen en musea.
Maar, op ons initiatief werd het debat geopend, en het gaat enkel nog groeien. Op ons aangeven kwam er ook een intendant voor de Warande, waardoor het cultuurhuis in Turnhout eindelijk de doorstart kan maken die het verdient. De geesten rijpten ook rond de aanwezigheid van actieve nationale politici in Raden Van Bestuur. Meer en meer heeft het VB bestuursleden, die er een sport van maken om het project van de organisatie waarin ze zetelen van binnen uit aan te vallen. Vanuit de open brief van de KVS rond het lidmaatschap van Filip Brusselmans groeide het aanvoelen in commissie dat het niet wenselijk is dat nationale figuren die rol opnemen. Sowieso een topic dat we verder zullen opvolgen dit jaar. Tenslotte kregen we onder groene impuls ook een doorbraak in het voor onze hoofdstad bijzonder belangrijke dossier van het Amerikaans Theater.
Een opmerkelijk moment in de commissie was het antwoord van de minister op vragen over de omgang van het pas recent heropende KMSKA mbt het legaat Lens-Ghesquière. Het KMSKA is het grootste museum van Vlaanderen, met het grootste budget en heeft bijgevolg een belangrijke voorbeeldrol in het veld. Jan Jambon verwees bij het antwoorden op de vragen zelf naar de mogelijkheid om het museum nav deze zaak te horen. Dit is eerder ongewoon, maar aldus geschiedde. Een uitgebreide eerste hoorzitting nam plaats om de keuzes omtrent het legaat te bespreken. Een intense zitting was het resultaat. As we speak is een hommage aan deze collectie te zien in het KMSKA.
Het komende werkjaar zal met het Belgische Voorzitterschap van de Europese Raad in het verschiet nog heel wat communicatie-momenten van de kant van de minister-president brengen. Tussen alle marketing- en georkestreerde perceptiespin in, moeten er nog belangrijke dossiers de revue van de commissie passeren. Onder andere wat betreft de amateurkunsten, waar opnieuw heel wat onzekerheid van onderop over heerst.
De dedain voor alles wat groeit van onderop, voor het kleine, voor het diverse, voor het dwarse ook … is tekenend. Nochtans vormt het de humus van waaruit de Nieuwe Meesters en stromingen kunnen ontstaan. Dat helpen groeien en begeleiden is belangrijk. Er is zoveel rijkdom op het terrein, dat verdient om gekoesterd te worden.
Het wordt een boeiend jaar, dat staat alvast buiten kijf!
