Initiatieven voor de spaarrente

"Vanuit het parlement wil ik druk blijven uitoefenen voor een betere positie voor de Belgische spaarder."

Tijdens de commissievergadering financiën vroeg Dieter Van Besien naar een stand van zaken wat betreft de initiatieven voor een betere positie voor de spaarder. Eerder deed hij dit bij de staatssecretaris voor consumentenbescherming, hieronder de antwoorden van de minister van financiën.  

Mijn vragen

De spaarrentes die de commerciële banken in België aanbieden stijgen trager dan in onze buurlanden. Dit heeft verschillende oorzaken, waaronder het feit dat de Belgen onder relatief voordelige voorwaarden hypotheekleningen kunnen aangaan. Toch is dit niet de enige oorzaak van de lage Belgische spaarrentes, en was de federale regering van oordeel dat de banken aangeport moesten worden om te concurreren voor het Belgische spaargeld.

De federale regering heeft beslist om dat aanporren te doen aan de hand van een staatsbon. Deze maatregel heeft waarschijnlijk in hoofdzaak de hogere middenklasse bevoordeeld. De gemiddelde intekening op de staatsbon was immers voor een bedrag van meer dan 30.000 euro. Bijgevolg heeft deze maatrelgel de financieel kwetsbare Belgen die beschikken over een beperkte spaarbuffer niet of zeer weinig gebaad. 

Ik heb dan ook enkele vragen over de spaarrente:

1. Zijn bijkomende maatregelen om het spaarrentebeleid van de banken bij te sturen volgens u wenselijk?
2. Gelooft u dat bijkomende maatregelen gefocust moeten zijn op de bescherming van de kleinere spaarders?
3. Op 20 september hebben een reeks experten hun beleidsvoorstellen gepresenteerd in het federaal parlement. Heeft u kennis genomen van hun voorstellen? Op welke pistes wilt u eventueel verder werken? 

Het antwoord van de minister

Het Federaal Agentschap van de Schuld (FAS) heeft maar liefst 21,896 miljard euro bij de Belgische spaarders opgehaald met de uitgifte van de eenjarige staatsbon. Dat maakt van die uitgifte de meest succesvolle uitgifte in de Belgische geschiedenis. De spaarders hebben dus een heel sterk signaal uitgestuurd. 

Dat sommige banken onmiddellijk alternatieven aanboden, is zwart op wit het bewijs dat wanneer er concurrentie op de markt optreedt, die markt ook in beweging schiet. We hebben ook moeten vaststellen dat zodra die externe druk weer verdwijnt, de banken terugplooien op hun oude gewoontes.

Ik stel vast dat er wel degelijk interessante alternatieven op de markt bestaan, maar dat, op Belfius deze week na, vooral kleinere banken hun intrestvoeten hebben opgetrokken. Daarom kijk ik inderdaad uit naar de resultaten van het onderzoek dat ik heb gevraagd aan mijn collega Dermagne, om te bestuderen of de concurrentie tussen de banken wel voldoende speelt, waarnaar sommigen onder u ook hebben verwezen. De resultaten daarvan worden normaal gezien eind deze of begin volgende maand verwacht. 

De staatsbon op 1 jaar had dus een bruto rendement van 3,30 %, wat neerkomt op een netto rendement van 2,81 % als we daar de roerende voorheffing van 15 % van aftrekken. De coupons van de staatsbons worden vastgelegd op basis van de financieringskost van de federale overheid. De Belgische staatsschuldgraad, die in brutotermen wordt opgesteld, zou eind dit jaar anderhalf procent hoger kunnen liggen dan eerder geraamd, maar dat zal zich volgend jaar weer neutraliseren en worden teruggebracht naar het oude niveau. Wat betreft de impact van de eenjarige staatsbon op de vennootschapsbelasting en de bankentaks, kan ik u meedelen dat het momenteel onmogelijk is om een onderbouwde schatting te maken, aangezien hierover geen gedetailleerde informatie beschikbaar is.

Wat het gebruik van het Grootboek betreft, kan ik alvast meedelen dat er 234.310 inschrijvingen zijn verricht op het Grootboek, goed voor een totaal geïnd bedrag van 7,093 miljard euro, met name 32,4 % van het totaalbedrag. Ik vind het persoonlijk een groot succes dat zo veel mensen rechtstreeks de weg vonden naar het Grootboek. Niet in het minst omdat het ook een aanzienlijke kostenbesparing betekent voor de overheid. Ik had er uiteraard geen applaus voor verwacht vanuit de bankensector. 

En ce qui concerne l'émission future d'un bon d'État, je peux vous dire que l'Agence fédérale de la Dette émet en principe des bons d'État quatre fois par an. La prochaine émission est donc prévue pour le 4 décembre. À la mi-novembre, l'Agence annoncera les types de bons d'État pour le mois de décembre et c'est également à ce moment-là qu'il sera envisagé de fixer un montant maximum pour l'émission. 

Wat de zogenaamde problemen bij de banken betreft, is het duidelijk dat de banken die optreden als plaatsingsinstelling voor de Belgische Staat, niet verwacht hadden dat de staatsbon zo’n groot succes zou kennen. De Belgische Vereniging van Banken en Beursvennootschappen bevestigde daarom op 29 augustus laatstleden in een persbericht dat de banken er alles aan doen om hun cliënteel zo goed mogelijk te helpen om op de staatsbon in te tekenen.

Wat betreft de betalingslimieten die banken hanteren kan ik meedelen dat die verschillen van bank tot bank en met de beste bedoelingen zijn ingevoerd. Zo’n betalingslimiet verhindert namelijk dat er al te snel te grote bedragen kunnen worden overgeschreven bij betalingsfraude. In de meeste gevallen volstaat het om, na enkele extra veiligheidscontroles, de betalingslimieten aan te passen of de betaling van een groter bedrag goed te keuren via bijvoorbeeld  internetbankieren in plaats van via de bankapplicatie. Bij sommige banken verloopt het jammer genoeg iets minder vlot, zo heb ik ook kunnen vaststellen. Ik  heb geen zicht op het aantal mensen dat niet op de staatsbon heeft kunnen intekenen als gevolg van problemen, wat logisch is aangezien we de achterliggende beweegredenen niet kennen die verhinderden dat een betaling tijdig of überhaupt kon gebeuren. Niet intekenen kan te maken hebben met
betalingslimieten, maar evengoed kan iemand die zich initieel via het Grootboek op de staatsbon heeft ingeschreven, zich achteraf bedenken en daarom de betaling niet uitvoeren. 

Over de technische problemen die optraden bij de uitgifte van de staatsbon kan ik meegeven dat de website van het Federaal Agentschap van de Schuld door de hoge belasting gedurende bepaalde erg kortstondige momenten niet bereikbaar was, maar dat de website telkens heel snel werd hersteld.

De mogelijkheden om de adressen van Belgen op te vragen via een oneigenlijke handeling is er inderdaad kort geweest. Ook dat probleem werd echter bijzonder snel hersteld. Er werden tot nu toe ook geen misbruiken vastgesteld in de logs van de consultatie. 

Het Agentschap zal natuurlijk samen met de FOD een aantal aanpassingen doorvoeren tegen de uitgifte van december 2023.

Voor de vragen inzake de toegankelijkheid en de veiligheid van andere overheidswebsites, onder andere een vraag van de heer Vermeersch, die letterlijk hier is gesteld, verwijs ik uiteraard naar de andere collega-ministers.

Slotbeschouwing

De minister is zeer uitgebreid ingegaan op de uitgifte van de staatsbons. Hij geeft echter ook toe dat de effecten van de staatsbons op de concurrentie tussen de banken van zeer korte duur zijn geweest, terwijl deze effecten eigenlijk de hoofddoelstelling vormden. Het is dan ook logisch dat er bijkomende parlementaire initiatieven zullen komen, waaronder de initiatieven van Vivaldi rond de transparantie en vergelijkbaarheid van de spaarformules. 

Tijdens een hoorzitting in het federaal parlement hebben verschillende middenveldorganisaties en vertegenwoordigers van banken ideeën gelanceerd die de concurrentie zouden verbeteren. Met die voorstellen moeten we aan de slag. Ik wacht samen met de minister Van Peteghem de door minister Dermagne bestelde studie inzake de concurrentie tussen de banken af. Afhankelijk van die resultaten zullen we hier verder mee aan de slag gaan.

Op de hoogte blijven? Volg me op Facebook!