Onmiddellijk 302 miljoen en 5 maatregelen: Groen stelt eerste investeringsstap kinderopvang voor

'Om de crisis volledig op te lossen is ongeveer twee miljard nodig. Met een eerste injectie van 302 miljoen euro voor 5 concrete maatregelen kan de Vlaamse regering dit jaar en deze begrotingsronde concreet stappen zetten om kindbegeleiders en gezinnen weer hoop te geven op goede en betaalbare kinderopvang.'

Een onmiddellijke injectie van 302,2 miljoen euro voor 5 directe maatregelen nog dit begrotingsjaar: daarmee kan de Vlaamse regering de omstandigheden in de kinderopvang in het laatste jaar van deze legislatuur direct verbeteren, berekenden Groen-parlementslid Celia Groothedde en covoorzitter Jeremie Vaneeckhout. 'De crisis in de kinderopvang is een gigantische berg waar we door jarenlang Vlaams wanbeleid niet meer in één keer over kunnen: daarvoor is 2 miljard nodig. Maar met een onmiddellijke injectie van 302,2 miljoen voor 5 concrete maatregelen kan de regering dit jaar en deze begrotingsronde concreet stappen zetten om kindbegeleiders en gezinnen weer hoop te geven op goede en betaalbare kinderopvang. De volgende regering moet die investering dan verder optrekken naar de twee miljard waar de sector terecht om vraagt', klinkt het bij Groothedde. 'Wij werkten een eerste stap uit voor dit laatste regeringsjaar, het enige wat de Vlaamse regeringspartijen eraan toe moeten voegen, is drie gram politieke wil', vult Vaneeckhout aan die ook uitkijkt naar de budgetten die de regering zal uittrekken voor alle andere zorgsectoren die evengoed het water aan de lippen hebben staan.

In de kinderopvang in Vlaanderen en Brussel moet één begeleider voor 8 of 9 kindjes zorgen en vaak zelfs meer. In combinatie met andere factoren - weinig tijd en ruimte voor overleg en opleiding, slechte statuten, onzekerheid over inkomen, weinig pedagogische ondersteuning - heeft dat kwalijke gevolgen. Zo kampt de sector met een personeelstekort doordat kindbegeleiders het massaal voor bekeken houden, nemen dus plaatsen in de kinderopvang af en staan kwaliteit en veiligheid zwaar onder druk.

'De kinderopvang trekt het niet meer. Om de crisis volledig op te lossen is ongeveer twee miljard nodig. N-VA zei eerder al zo'n bedrag niet te willen vrijmaken en cd&v geraakt niet verder dan 1 miljard uitgesmeerd over 6 jaar tot 2030. Maar aan holle beloftes die over de verkiezingen worden getild, heeft de kinderopvang niets. Er is nú actie nodig. Met een eerste injectie van 302 miljoen euro kan een stap vooruit gezet worden', klinkt het bij Groothedde. Concreet stellen de groenen voor om vanaf dit begrotingsjaar ruim 300 miljoen euro als terugkerende investering toe te voegen aan de begroting om zo de nodige 2 miljard in de sector te investeren. Die eerste investeringsstap gaat hand in hand met 5 concrete maatregelen:

1. Verlaging aantal kinderen per begeleider / 110 miljoen euro
   Verschillende initiatieven die de huidige opgelegde normen onaanvaardbaar vinden, werken vandaag al met een betere ratio, waarbij één begeleider instaat voor 5, 6 of 7 kinderen. Dat heeft financiële gevolgen: organisatoren zijn financieel afhankelijk van het aantal kinderen dat ze opvangen. Als ze werken met een betere ratio, moeten ze het doen met minder inkomsten. Op termijn wil Groen een graduele verlaging voor alle kinderdagverblijven naar 5 kinderen per begeleider. Maar de optie om met minder kinderen te werken, moet er vandaag ook al zijn, vinden de groenen.
   
   'Organiseer een open call: geef kinderdagverblijven die met minder kinderen willen werken én die daarvoor het nodige personeel aantrekken de kans om dat te doen en zorg vervolgens voor extra financiële ondersteuning', bepleit Groothedde. 'De Vlaamse regeringspartijen zeggen altijd dat het personeelstekort een verlaging van de norm onmogelijk maakt. Wij denken omgekeerd dat de zware norm mensen wegjaagde en zo de kindbegeleiders hopelijk hun weg terug zullen vinden naar de kinderopvang. Door een open call te organiseren, geef je een signaal van echte wil en hoop.'
   
   
2. Omschakeling naar subsidietrap 2 / 70,5 miljoen euro
   Financiering in de kinderopvang gebeurt volgens verschillende systemen. Kinderopvanginitiatieven met T1-plaatsen, krijgen alleen een kleine basissubsidie van de Vlaamse overheid. De rest van de kosten wordt doorgerekend aan de ouders. Crèches met T2-plaatsen kunnen inkomensgerelateerde tarieven aanbieden: de subsidie voor deze plaatsen neemt toe wanneer het inkomen van de ouders lager is. In deze crèches kunnen ook mensen in kwetsbare situaties met een kleine portemonnee terecht, wat vanuit sociaal oogpunt - voor het uitbouwen van deze mensen hun netwerk - ook ontzettend belangrijk is. Om die reden willen de groenen ook dat er opnieuw op toegezien wordt dat plaatsen die voorbehouden worden voor mensen in kwetsbare situaties ook effectief door deze doelgroep ingevuld worden. Dat is vandaag niet het geval en wordt evenmin gecontroleerd.
   
   In het voorjaar maakte de regering middelen vrij om opvangplaatsen te laten omschakelen van subsidietrap 1 naar subsidietrap 2. De vraag naar omschakeling is groot: er kwamen aanvragen binnen voor bijkomende subsidies voor bijna 9000 plaatsen, maar voor slechts 3000 van hen was er budget. Met 70,5 miljoen euro zouden alle plaatsen waarvoor een aanvraag ingediend werd dit jaar omgeschakeld kunnen worden.
   
   
3. Versterking pedagogie / 75 miljoen euro
   'Als we het potentieel van kinderopvang als sociale, pedagogische plek ten volle willen waarmaken, moeten we kinderbegeleiders in eerste instantie genoeg tijd geven om met pedagogie en sociaal werken bezig te kunnen zijn. Onder meer de invoering van kindvrije uren is daarvoor nodig', klinkt het bij Groothedde. Tijdens zulke uren kunnen kindbegeleiders, coaches en verantwoordelijken tijd nemen voor team- of ouderoverleg, intervisie of professionalisering. Daarnaast pleiten de groenen voor budget de aanwerving van logistieke ondersteuners die bijvoorbeeld koken, schoonmaken of onderhoud doen. Daarmee wordt het takenpakket van kinderbegeleiders en verantwoordelijken lichter, waardoor ze meer tijd hebben voor de kinderen en voor het uitzetten van pedagogische lijnen. Zulke subsidies bestonden in het verleden, maar verdwenen bij de invoering van het huidige decreet in 2014.
   
   
4. Werknemersstatuut voor onthaalouders / 21,5 miljoen euro
   Veel onthaalouders werken in een 'sui generis’ statuut. Dat statuut werd in 2003 in het leven geroepen als overgangsmaatregel, om onthaalouders alvast een basis aan sociale bescherming te bieden. 20 jaar later zijn nog steeds ruim 3000 onthaalouders tewerk gesteld in dat statuut. Uit een proefproject weten we dat een omschakeling naar een volwaardig werknemersstatuut onthaalouders meer zekerheid biedt en ook de kwaliteit ten goede komt, doordat onthaalouders met dat statuut financieel minder afhankelijk zijn van het aantal aanwezige kinderen. De groenen willen alle onthaalhouders die dat willen de kans geven om dit jaar te schakelen en willen ook startende onthaalouders automatisch het werknemersstatuut toekennen.
   
   
5. Indexering werkingsmiddelen met terugwerkende kracht / 25,2 miljoen euro
   De subsidies die kinderopvanginitiatieven per plaats krijgen worden al jaren niet volledig geïndexeerd. Bij een overschrijding van de spilindex stijgen de lonen met 2 procent maar de subsidies worden slechts met 1,7 procent geïndexeerd. 'Door de kaasschaafbesparing die al 10 jaar bezig is wordt de strop rond de kinderopvang jaar na jaar verder aangespannen', legt Groothedde uit. 'Goede, betrouwbare kinderopvang is een basisrecht, maar die kunnen we enkel bieden wanneer de werkingsmiddelen mee stijgen met de levensduurte.' Concreet pleiten de groenen ervoor de koopkracht van de crèches te herstellen door het volledige pakket aan subsidies met terugwerkende kracht te indexeren.

Groothedde: 'De kinderopvang is een van de sterkhouders van onze samenleving. Als kinderopvang kwalitatief is, dan laat ze kinderen en jonge gezinnen opbloeien en een stevige basis ontwikkelen, kunnen ouders met een gerust hart werken, studeren of anders bijdragen aan de maatschappij, en vinden kindbegeleiders er een fijne job. Om die sterke, kwalitatieve kinderopvang terug te krijgen, moet de Vlaamse regering hoogdringend ingrijpen. Niet pas na de verkiezingen, maar nu, dit begrotingsjaar. We werkten een realistische en betaalbare eerste stap in dat plan uit, het is nu aan de Vlaamse regering om die stap te ondersteunen.'

Afbrokkeling zorg
Vaneeckhout merkt op dat het dossier van de kinderopvang tot symbooldossier werd gebombardeerd deze legislatuur, maar dat ook andere zorgsectoren snakken naar broodnodige investeringen. 'De jeugdzorg, de gehandicaptenzorg, de ouderenzorg: allemaal zagen ze jaar na jaar hun werkingsmiddelen achteruit gaan', hekelt Vaneeckhout. 'Toegang hebben tot goede, betaalbare zorg is een basisrecht, of het nu gaat over de allerkleinsten of de oudsten in onze samenleving. Met ons voorstel voor de kinderopvang zetten we een eerste stap om de afbrokkeling van één sector te stutten, maar voor het herstel van ons volledige zorgsysteem hebben we nood aan een regering die opnieuw radicaal durft kiezen voor de mensen en daar de nodige budgetten tegenover stelt.

Stop de crisis in de kinderopvang, teken de petitie