De chemische industrie brengt steeds meer chemicaliën op de markt die uiteindelijk in het milieu terechtkomen. Het komende decennium verwacht men nog een verdubbeling van het aantal nieuwe chemische structuren. Dit gebeurt allemaal terwijl er amper controle is op en onderzoek naar de effecten ervan op ons milieu en onze gezondheid.

Veel van deze chemicaliën blijken moeilijk tot niet-afbreekbaar, stapelen zich op in het lichaam van mens en dier en zijn toxisch (kankerverwekkend, DNA-beschadigend of hormoonverstorend). We moeten dus dringend investeren in milieugezondheid. Bedrijven moeten kunnen garanderen dat hun gezondheidsimpact beperkt is en daarvoor is er veel meer kennis over de effecten van vervuiling op onze gezondheid nodig.

Vervuiling is alomtegenwoordig

Er werd recent vastgesteld dat de introductie van steeds meer nieuwe chemicaliën de planetaire grenzen ernstig overschrijdt. Het toont aan hoe alomtegenwoordig vervuiling is. Jaarlijks sterven er wereldwijd maar liefst negen miljoen mensen voortijdig door, met luchtvervuiling als belangrijkste boosdoener. Daarom voeren we een afwegingskader slechte luchtkwaliteit in dat de meest schadelijke activiteiten tijdelijk beperkt wanneer de omstandigheden dat vragen.

Maar ook onze bodems, onze rivieren, ons grondwater en onze gebruiksvoorwerpen bevatten vaak hoge hoeveelheden toxische stoffen. Daarnaast is er op heel wat plekken te veel lawaai, worden er te grote hoeveelheden pesticides gebruikt en weten we geen blijf met een enorme massa mest. Daarom is er dringend nood aan een veel strenger beleid op vlak van vervuiling.

Zero pollution ambition

Europa introduceerde niet zomaar de zero pollution ambition om geen vervuiling meer te veroorzaken vanaf 2050. Die moet ons land zo snel mogelijk onderschrijven. Bovendien is Vlaanderen zo dichtbebouwd en industrieel actief dat strenge normen noodzakelijk zijn om de gezondheid van burgers en natuur te vrijwaren. Dit kan gerust strenger zijn dan wat Europa verplicht.

Vergunningen worden niet meer eeuwigdurend verleend en zorgen ervoor dat bedrijven bij vergunningsaanvragen grote stappen kunnen zetten in de transitie naar een klimaatneutrale en vervuilingsvrije omgeving. Bedrijven moeten zich voortaan ook verplicht verzekeren tegen milieuschade. Hiervoor moeten ze in volledigheid en transparant rapporteren wat ze lozen en uitstoten. Bedrijven die meer risicovolle of meer onbekende stoffen lozen zullen dit voelen in hun verzekeringsfactuur. Kortom: hoe minder bedrijven vervuilen, hoe meer ze worden beloond.