Akkoord bereikt over betere werkomstandigheden platformwerkers

"Ondanks de intensieve lobby van Uber en andere platforms zorgen we dat algoritmes die platformwerkers aansturen eerlijker en transparanter worden. Ook schijnzelfstandigheid wordt aangepakt: vandaag worden platformwerkers als zelfstandigen beschouwt, maar dat is onzin. Zelfstandigen kiezen zelf wat ze verkopen en welke prijs ze daarvoor vragen. Dat kan onze Uberchauffeur of maaltijdkoerier niet."

Het Europees Parlement en de EU-landen bereikten vanochtend, na een nacht onderhandelen, een akkoord die 24 miljoen Europese platformwerkers zoals Uberchauffeurs of fietskoeriers betere arbeidsvoorwaarden zal geven. Europees Parlementslid voor Groen Sara Matthieu spreekt van een flinke stap vooruit: "Ondanks de intensieve lobby van Uber en andere platforms zorgen we dat algoritmes die platformwerkers aansturen eerlijker en transparanter worden. Ook schijnzelfstandigheid wordt aangepakt: vandaag worden platformwerkers als zelfstandigen beschouwt, maar dat is onzin. Zelfstandigen kiezen zelf wat ze verkopen en welke prijs ze daarvoor vragen. Dat kan onze Uberchauffeur of maaltijdkoerier niet."

Algoritme als baas

Met het akkoord worden grote stappen gezet in het beëindigen van de willekeur van algoritmes die platformwerkers aansturen. Matthieu: "Er komt een verbod op emotieherkenning, op het lezen van privé-berichten en op het saboteren van vakbondsacties door middel van surveillance. De beslissing voor een ontslag moet altijd worden genomen door een persoon, niet door een algoritme. Ook worden de regels over transparantie van algoritmes versterkt. Zo moet er transparantie zijn over de prijs van een opdracht en hoe die wordt bepaald. Deze regels vormen een wereldwijde primeur voor alomvattende regels voor management via algoritmes en daarmee een blauwdruk voor regels over kunstmatige intelligentie en werk, die we nodig hebben voor de hele arbeidsmarkt.’’
 
Voor Matthieu is het positief dat er een omkering van de bewijslast in het akkoord staat. Daarmee is het bij een conflict aan het platform om te bewijzen dat er géén sprake is van een arbeidsrelatie. Tegelijk wordt het platformwerkers wel erg lastig gemaakt om die omkering van bewijslast effectief te laten zijn: ‘’Voordat de bewijslast bij het platform wordt gelegd, moet de platformwerker toch eerst bewijs aanleveren voor het bestaan van een arbeidsrelatie. Daarnaast kunnen de EU-landen zelf bepalen wat platforms als Uber en Deliveroo moeten bewijzen om aan te tonen dat er geen sprake is van een arbeidsrelatie.”

In België voerde Vivaldi vorig jaar al wetgeving in die platformwerkers sociale rechten wil geven. Platformwerkers die duidelijk voor één werkgever werken en hun loon, werktijd of arbeidsomstandigheden niet kunnen kiezen zijn volgens de wet vermoedelijk geen zelfstandigen, tenzij de werkgever anders kan bewijzen. Momenteel is nog onduidelijk of de wet effectief de arbeidsrechten van platformwerkers verbeterd, een evaluatie wordt volgend jaar verwacht.

Volgende stap

Het voorlopige akkoord moet nu worden voorgelegd aan de EU-landen en het Europees Parlement. Na een finaal akkoord, treden de regels in 2026 in werking.