Gapend gat in begroting van Arizona
21 Februari 2025
De regering rekent op 8 miljard euro aan terugverdieneffecten. Dat is een waanzinnig, totaal ongeloofwaardig bedrag.
Tijdens de plenaire vergadering van 20 februari 2025 ondervroeg Dieter Van Besien de premier van de Arizona-regering Bart De Wever. De voorzitter van de Nationale Bank van België had zich immers gebogen over het regeerakkoord en liet zich zeer kritisch uit over de plannen. Hiermee is de Nationale Bank van België slechts één van de vele instellingen die de begrotingscijfers van Arizona wegzetten als ongeloofwaardig. Dieter Van Besien voelde Bart De Wever hierover aan de tand.
Mijn vraag aan de premier
Laten we ons focussen op het hier en nu.
U zei dat het succes van de regering De Wever I bepaald zal worden door de mate waarin u erin slaagt het gat in de begroting te dichten. Een belangrijk onderdeel daarvan zijn de terugverdieneffecten. U rekent op bijna 8 miljard, een waanzinnig bedrag dat door ons al weken in vraag wordt gesteld. Wij vinden dat totaal niet geloofwaardig.
Ik kan me inbeelden dat het u niet veel doet om kritiek op uw begroting te krijgen van mij en van mijn fractie. Integendeel, u vindt die waarschijnlijk voorspelbaar en u vindt het misschien zelfs een beetje amusant te kunnen sparren met de linkiewinkies die niet willen besparen en die – stel u voor – opkomen voor de zwakkeren in onze samenleving. Die kritiek van ons doet u hoegenaamd geen pijn.
Maar dan kijk ik naar de experts die wat meer onafhankelijk zijn. Professor Economie Gert Peersman: "De regering rekent zich rijk met terugverdieneffecten; ik heb het nog nooit zo extreem gezien." Professor Economie Paul De Grauwe: "Die terugverdieneffecten, dat is een akte van geloof." Professor Arbeidseconomie Stijn Baert: "De regering zal de beoogde doelstellingen niet halen." Nu zegt gouverneur Wunsch van de Nationale Bank dat hij absoluut niet gelooft in de begroting die u wil indienen. De laatste keer dat ik het nagekeken heb, was de heer Wunsch geen lid van een of andere linkse hobbyclub. Als de heer Wunsch die kritiek geeft, doet het dus wel pijn.
Mijnheer de eerste minister, vorige week hebben we u gevraagd om het regeerakkoord te laten doorrekenen door het Federaal Planbureau. U hebt dat geweigerd. U hebt erbij gezegd dat in de loop van de formatie alle scenario's reeds doorgerekend werden door verschillende instanties. Vandaar mijn vraag aan u: bent u bereid om het rapport over de terugverdieneffecten dat u toen ontvangen hebt te delen met het Parlement, ja of neen?
Het antwoord van de premier
Wat de Nationale Bank in haar rapport schrijft, is niet nieuw. Dat verslag gaat voor alle duidelijkheid uit van ongewijzigd beleid. Het is een herhaling van wat ze al jaren zegt: er is in dit land een explosie van de sociale uitgaven door de veel te hoge inactiviteit en de vergrijzing en dat maakt ons sociaal systeem onhoudbaar.
De vorige spreker zei dat wij de zwakken niet zouden beschermen. Het tegendeel is echter waar: niks doen, is wellicht het ergste wat de zwakken in onze samenleving zou kunnen overkomen. Er komt nog bij dat de vorige regering, ondanks die realiteit de uitkeringsmassa gevoelig verhoogde.
Ik wil toch ook nog eens de cijfers meegeven waarmee we nu van start moeten gaan. Het tekort in België in 2024 is -4,6 % van het bbp of 28 miljard, waarvan 20 miljard op entiteit 1, dat natuurlijk de bulk van de sociale uitgaven moet dragen. Als we het begrotingsbeleid van de vorige regering gewoon zouden voortzetten, zakken wij volgens de Nationale Bank naar een tekort van 41 miljard euro enkel voor entiteit 1. Een tekort van 41 miljard! Dat is een ongezien dieptepunt.
Ik mag dus zeggen dat de budgettaire uitdaging waarvoor wij staan, gigantisch is. Onze eerste doelstelling, die ik ook in mijn regeerverklaring heb vermeld, is het rot te stoppen en het bloeden stelpen. De hervormingen die we daarvoor vooropstellen, zijn naar Belgische normen zeer ambitieus en absoluut noodzakelijk.
Recent heeft de Studiecommissie voor de Vergrijzing ingeschat dat de budgettaire kosten van de vergrijzing nog sneller zullen stijgen dan wat in haar vorig verslag vermeld stond. De leeftijdsgebonden uitgaven stijgen in België op lange termijn nog veel sterker dan in de andere Europese landen. Het aantal personen dat meer dan een jaar arbeidsongeschikt is, is de voorbije tien jaar toegenomen met 60 % en zou in 2024 de magische grens van een half miljoen personen hebben overschreden.
Wat de Nationale Bank vandaag zegt, is dat de plannen van Arizona goed zijn en dat ze het rampscenario waarop we afstevenen, zullen vermijden. Maar uiteraard zal er op dit elan nog lang moeten worden doorgegaan, maar toch langer dan één legislatuur om het nominaal saldo te kunnen verbeteren, wat al een hele uitdaging wordt, en bovenal, het allerbelangrijkste, om dat saldo structureel gezond te krijgen.
Dat strookt volgens mij helemaal met wat ik in de regeerverklaring heb gezegd en wat de ambitie van deze regering is. Wij zijn inderdaad vertrokken voor een sanering die we niet op vijf jaar zullen kunnen afronden, want dat is eerlijk gezegd onmogelijk, en dat weet u. De regering zal de komende jaren bovendien heel strikt de evolutie van de uitgaven moeten opvolgen en de beoogde effecten inderdaad moeten monitoren en indien nodig bijkomende maatregelen nemen. Laten we eerlijk toegeven dat ook de geopolitieke situatie ons kan nopen om nog aanzienlijke bijsturingen te doen.
Daarin kunnen we best heel realistisch zijn, want dat komt misschien wel eens heel snel op ons af. De federale regering heeft in deze oefening uiteraard de grootste rol en zal met ambitieuze hervormingen die rol ook opnemen, maar ik roep uiteraard ook alle andere overheden op om hun verantwoordelijkheid op te nemen en hun financiën op orde te stellen. Daarbij richt ik mij in eerste instantie tot die regio die tot heden heeft nagelaten om een regering te vormen, maar niet heeft nagelaten om enorme tekorten op te stapelen.
Mijn repliek
Meneer de premier, vragen over uw regering kunt u niet blijven beantwoorden door een sneer te geven naar een vorige regering.
De vragen gaan over uw plannen. Ze gaan over uw bilan. U zegt dat u waarschijnlijk in de loop van de jaren zal moeten bijsturen op basis van veranderende realiteiten en geopolitieke uitdagingen. Maar de terugverdieneffecten die u nu hebt ingeschreven, zijn nu al ongeloofwaardig op basis van uw huidige cijfers en plannen.
U start al verkeerd. U bent erin geslaagd een meerderheid te vinden die uw financiële plaatje verdedigt en gelooft. De heer Ronse is een uitstekende luitenant om dat de komende 20 jaar te doen. Maar het feit blijft dat de gouverneur van de Nationale Bank, de heer Wunsch, vandaag brandhout heeft gemaakt van uw begroting. Sta me toe af te ronden met een flauwe woordspeling. Uw financieel beleid is vooral gebaseerd op Wunschful thinking.
Op de hoogte blijven? Volg me op Facebook!
