Groen hekelt Paasakkoord: "Gezinnen betalen de prijs voor slecht klimaatbeleid"

De Wever & co spelen met onze toekomst. Dit zal ons geld kosten. Miljarden in defensie kan zomaar, maar investeren in hernieuwbare energie en duurzame en gezonde mobiliteit niet? Nochtans zijn dat de investeringen die zichzelf terugverdienen. 

Het non-beleid op vlak van klimaat van Arizona-regering jaagt mensen en bedrijven op kosten en beschermt hen onvoldoende tegen de klimaatcrisis. "Niet toevallig dat de regering zelf amper communiceert over klimaat in het Paasakkoord, want ze doet veel te weinig, " zegt Groen-voorzitter Bart Dhondt. "Terwijl er snel snel extra middelen worden vrijgemaakt voor defensie, wordt er niets gedaan om de energiefactuur van mensen betaalbaar te houden, laat staan om ze beschermen tegen hittegolven, stormen en overstromingen."

De groenen hebben wat er gelekt is van het Paasakkoord geanalyseerd en stellen vast dat de Arizona-regering bitter weinig doet om mensen en bedrijven te helpen groene keuzes te maken. Dhondt: "We horen nu elke dag alarmerende berichten. Alle hitterecords sneuvelen, Oost-Europa staat kurkdroog terwijl West-Europa voor extreme neerslag met overstromingen staat, noem maar op. Wat we niet horen is hoe regering De Wever & co onze gezinnen, bedrijven en boeren daar tegen zal beschermen. Er valt dan ook niets te communiceren. Wie zoekt naar klimaateitjes in het Paasakkoord is eraan voor de moeite: die zijn er niet."

Groen wijst erop dat de energiefactuur voor gezinnen onbetaalbaar dreigt te worden door gebrek aan groene keuzes. "Het is bijvoorbeeld ronduit schadelijk dat de btw-verlaging op warmtepompen in 2025 volledig wegvalt, net wanneer de sector aan de alarmbel trekt over dalende verkoopcijfers," aldus Dhondt. "Deze regering steekt stokken in de wielen van bedrijven die willen zorgen voor betaalbare en groene stroom. Warmtepompen blijven voor gezinnen financieel minder interessant doordat de regering weigert de accijnzen op de elektriciteitsfactuur te verlagen. Zo komen we er niet met de omslag naar groene energie."

Verder vindt Groen dat er foute keuzes gemaakt worden op vlak van mobiliteit. Dhondt: "Een voorbeeld is de vliegtaks. Die blijft beperkt tot €10 voor vluchten tot 500 km en wordt voor andere vluchten verhoogd naar slechts €5, wat veel lager is dan in buurlanden. Mede hierdoor is reizen met de trein nog altijd duurder dan vliegen en dat is compleet absurd. Als klap op de vuurpijl horen wij ook dat er plannen zijn om dit jaar al 50 miljoen euro te besparen op de NMBS. Dat is onaanvaardbaar." Groen klaagt eveneens aan dat er subsidies blijven bestaan voor vervuilende plug-in hybride bedrijfswagens. "Terwijl we weten dat ze slecht zijn voor het klimaat, én voor de luchtkwaliteit. Onze kinderen fietsen in vervuilde lucht naar school, met de groeten van de Arizona-regering, en dat gefinancierd door de belastingbetaler."

Volgens Groen is het Paasakkoord een gemiste kans om meer te doen om bedrijven en mensen te beschermen tegen de klimaatcrisis. Dhondt: ”De Wever & co spelen met onze toekomst. Dit zal ons geld kosten. Miljarden in defensie kan zomaar, maar investeren in hernieuwbare energie en duurzame en gezonde mobiliteit niet? Nochtans zijn dat de investeringen die zichzelf terugverdienen, die de begrotingsput van de overheid helpen dichten en ervoor zorgen dat gezinnen meer overhouden op het einde van de maand”

Analyse van klimaatluik "Paasakkoord" door Groen

Groen heeft de teksten van het Paasakkoord die zijn gelekt geanalyseerd en stelt volgende pijnpunten vast. 

• Gebrek aan klimaatstrategie: Het regeerakkoord en de beleidsverklaring van minister Crucke bevatten geen coherente klimaatstrategie of investeringsplan om burgers en bedrijven te ondersteunen in de transitie.
• Geen groene taxshift: Met een hervorming van de belastingen zou je de vele miljarden aan fossiele subsidies kunnen afbouwen, en in ruil daarvoor de lasten op arbeid doen dalen of investeren in de klimaattransitie.
• Planbureau-rapport genegeerd: Recent onderzoek van het Planbureau stelt dat ingrijpende bijkomende investeringen nodig zijn voor klimaatneutraliteit tegen 2050, maar deze worden niet vertaald in beleid. Zie: https://www.plan.be/nl/publicaties/ingrijpende-bijkomende-investeringen-en.  
• Ontoereikende vliegtaks: De vliegtaks blijft beperkt tot €10 voor vluchten tot 500 km en wordt voor andere vluchten verhoogd naar slechts €5, wat veel lager is dan in buurlanden (NL: €29, DE: tot €71). Combineer dat met de aangekondigde besparingen op de NMBS en het plaatje wordt heel verontrustend.
• Inconsistent btw-beleid op vlak van verwarming:

  • Terwijl de btw-verhoging naar 21% op fossiele verwarmingsketels en op steenkool in gaat vanaf juli 2025, vervalt de btw-verlaging naar 6% op warmtepompen in 2025 om dan pas vanaf 2026 terug te worden ingevoerd.

  • Het gaat hier dus duidelijk om een besparingsoperatie eerder dan een doordacht klimaatbeleid.

• Geen accijnshervorming voor energietransitie:
  • Elektrificatie van warmte en transport is cruciaal om de uitstoot te verminderen en onze afhankelijkheid van olie en gas te verminderen. Maar zo lang er geen gezonde prijsverhouding is tussen elektriciteit en fossiele brandstoffen, zullen warmtepompen en elektrische voertuigen benadeeld blijven. Elektriciteit is in ons land maar liefst 4,1 keer zo duur als aardgas. Dat komt onder meer omdat elektriciteit meer dan 5 keer zwaarder belast wordt dan aardgas (de federale accijnzen voor huishoudens bedragen ongeveer 9,5 euro/MWh voor aardgas en 49,4 euro/MWh voor elektriciteit). Elektriciteit moet dus dringend goedkoper, door de accijnzen naar het Europese minimum te brengen
  • Ook VITO benadrukte deze week nog dat een doortastend klimaatbeleid de enige manier is om energie betaalbaar te houden. Elektriciteit goedkoper maken is daarbij cruciaal. https://vito.be/nl/nieuws/doortastend-klimaatbeleid-houdt-energie-betaalbaar
• Verlengd gunstregime voor plug-in hybrides: Dit is schadelijk voor begroting, klimaat en luchtkwaliteit, met bovendien potentieel een negatieve rechtstreekse begrotingsimpact tot €91 miljoen en met daarenboven het risico van verlies van €150 miljoen EU-relancemiddelen.
• "Professionele diesel" blijft onaangeroerd: Er komt geen afbouwscenario voor deze fossiele subsidie die honderden miljoenen euro's kost en die ervoor zorgt dat , transportfirma's uit andere landen vandaag nog steeds met een belastingvoordeel komen tanken in België.
• Beperkte positieve maatregelen:
  • Permanente verlaging BTW op sloop en heropbouw naar 6% vanaf 1 juli
  • Behoud van de vergroening van de investeringsaftrek
• Gebrek aan investeringen: De meerjarentabel bij het regeerakkoord voorziet vooral besparingen op klimaatbeleid, o.a. op NMBS en waterstofprojecten.