Mieke Schauvliege: “Pesticiden bedreigen volksgezondheid en waterzekerheid”

"Cd&v wil liever de belangen van de pesticidenlobby beschermen dan onze volksgezondheid. En Vooruit en N-VA gaan hiermee akkoord."

De kwaliteit van het water dat gebruikt wordt om drinkwater te produceren, is op verschillende plaatsen in Vlaanderen ondermaats. Uit opgevraagde cijfers blijkt dat er de afgelopen jaren in waterproductiecentra talloze normoverschrijdingen waren, vooral door pesticiden. Vlaams Parlementslid Mieke Schauvliege (Groen) luidt de alarmbel: “Drinkwaterbedrijven zijn regelmatig genoodzaakt de productie van drinkwater te stoppen omdat de bron vervuild is. We moeten het gebruik van pesticiden en andere stoffen die ons water vervuilen in de buurt van drinkwaterzones dringend beperken. Anders komt onze gezondheid en de beschikbaarheid van drinkwater in gevaar.” Afgelopen vrijdag nog nam de Vlaamse regering een nieuw besluit over drinkwater, maar dat zal volgens Groen geen zoden aan de dijk zetten.

Uit gegevens die Schauvliege opvroeg bij minister Brouns, blijkt dat er de afgelopen vijf jaar 126 keer werd gestopt met de inname van oppervlaktewater wegens normoverschrijding. De voornaamste reden? Te veel pesticiden. Regelmatig zijn er te hoge concentraties van het pesticide-afbraakproduct 1,2,4-triazool te vinden. Vorige maand nog gaf Brouns daarom een uitzondering om tien keer meer toe te laten van dit product dan de Europese norm voorschrijft. Maar ook andere pesticiden zijn regelmatig in te hoge concentraties aanwezig, net als andere schadelijke stoffen zoals nitraat en chlorofyl a. Vooral in West-Vlaanderen (Blankaart, Dikkebus, Zillebeke) zijn de problemen groot, maar ook in Lier (Netekanaal) en Rumst (Albertkanaal) waren er veel stopzettingen. "Dat er zo vaak een productiestop van drinkwater is omwille van te hoge vervuiling, is echt zorgwekkend. Het zou in de praktijk uitzondering moeten zijn in plaats van de regel. Laat dit een wake-up call zijn om de vervuiling bij de bron aan te pakken", zegt Mieke Schauvliege.   

Bedreiging voor drinkwaterbeschikbaarheid

Naast de gezondheidsrisico’s dreigt er ook een probleem met de beschikbaarheid van drinkwater. Als waterproductiecentra door vervuiling moeten stoppen met het innemen van oppervlaktewater, wordt het steeds moeilijker om voldoende drinkwater te produceren. Vooral in droge periodes, wanneer de concentratie van vervuiling stijgt, is dit een groot risico. “Brouns schuift het probleem voor zich uit” stelt Schauvliege. “De enige duurzame oplossing is om vervuiling te voorkomen door het gebruik van pesticiden drastisch te verminderen in gebieden die belangrijk zijn voor onze drinkwaterproductie.”

Een drinkwaterplan op maat van de pesticidenlobby

Schauvliege is kritisch voor het beleid van deze Vlaamse regering over pesticiden en drinkwater. Schauvliege: "Eind 2024 werd een slap pesticidenplan in de regering goedgekeurd. Dat plan beschermt pesticiden, niet de gezondheid of de omgeving. Het bevat ontoereikende maatregelen, zoals te smalle buffers rond rivieren, die niet zullen zorgen voor proper water. Het plan bevat geen onmiddellijk verbod op het gebruik van pesticiden waar normoverschrijdingen werden vastgesteld."

De Vlaamse regering legde afgelopen vrijdag een drinkwaterbesluit om ons drinkwaterkwaliteit te beschermen op tafel. Schauvliege: "Dit besluit is één grote teleurstelling. Cd&v wil liever de belangen van de pesticidenlobby beschermen dan onze volksgezondheid. En Vooruit en N-VA gaan hiermee akkoord."

Volgens Groen is het drinkwaterbesluit ontoereikend. Schauvliege: "In plaats van grote beschermingszones af te bakenen waar pesticiden niet gebruikt mogen worden, blijft het steken in het afbakenen van relatief beperkte buffers rond waterlopen. Het plan bevat geen PFAS-pesticidenstop, en afwijkingen zoals verleend voor 1,24 triazole kunnen nog steeds. Wij zien geen enkele garantie dat deze extra maatregelen zullen werken om de gezondheid van ons drinkwater te garanderen."