Vooruit & co stemmen verbod op killer robots weg zonder uitleg

Staf Aerts: "Willen we echt de deur openlaten voor wapensystemen die zonder menselijke controle beslissen over leven en dood?"

Zonet stemden Vooruit, CD&V en de andere Arizonapartijen ons wetsvoorstel tegen killer robots weg. Bizar, want zowel Vooruit als N-VA wilden in het verleden killer robots verbieden. En naar het waarom hebben we het raden: geen enkele meerderheidspartij durfde het woord nemen. Geen enkele partij durfde hun stemming verdedigen. Beschamend.

De wereld staat in brand. Oorlogen woeden, geopolitieke spanningen lopen op en de impact van nieuwe militaire technologieën groeit. Juist nu is het essentieel om verstandig en vooruitziend beleid te voeren. Volledig autonome wapensystemen, beter bekend als killer robots, maken conflicten niet veiliger maar juist gevaarlijker en onvoorspelbaarder. Daarom diende Groen een wetsvoorstel in om deze systemen in België te verbieden.

In 2018 dienden N-VA, CD&V, MR en Open VLD al een resolutie in om killer robots te verbieden voor de Belgische defensie. Het voorstel vroeg de federale regering onder meer om een internationaal erkende definitie van deze wapensystemen uit te werken, te pleiten voor een wereldwijd verbod en te garanderen dat het Belgisch leger dergelijke systemen nooit zou inzetten. Ondanks de brede politieke consensus bleef het bij een resolutie zonder afdwingbare wetgeving. Dit wetsvoorstel verankerde die principes in de wet.

In het verleden was België als land al voortrekker in het verbod op landmijnen en clustermunitie. Ook hier kunnen we de lead nemen.

"Dit voorstel maakte eindelijk concreet wat al jaren politieke steun geniet," Kamerlid zegt Staf Aerts. "Wie tegenstemt, moet uitleggen waarom. Willen we echt de deur openlaten voor wapensystemen die zonder menselijke controle beslissen over leven en dood?"

Staf Aerts: "Ethische bezwaren opperen in vredestijd is gemakkelijk, het volhouden in oorlogstijd is waar het om gaat."

Waarom een verbod nodig is
Volledig autonome wapensystemen kunnen doelwitten selecteren en aanvallen zonder menselijke tussenkomst. Dit roept ernstige juridische, militaire en ethische vragen op.

• Schending van het internationaal humanitair recht: Oorlogsregels steunen op menselijke beoordeling. Killer robots kunnen geen onderscheid maken tussen strijders en burgers in complexe situaties en kunnen niet inspelen op veranderende omstandigheden op het slagveld.

• Gebrek aan verantwoordelijkheid: Als een autonoom wapen een oorlogsmisdaad pleegt, is het onduidelijk wie aansprakelijk is: de fabrikant, de programmeur, de operator? Dit creëert een gevaarlijke juridische leemte.

• Verhoogd risico op conflicten: Killer robots verlagen de drempel tot oorlogsvoering. Lagere kosten en minder risico’s voor aanvallers maken militaire operaties makkelijker, wat kan leiden tot meer instabiliteit.

• Ongecontroleerde verspreiding: Zonder regulering bestaat het risico dat deze technologie in handen valt van terroristische groeperingen of autoritaire regimes.

Het wetsvoorstel kreeg positieve adviezen van onder meer Defensie, het Rode Kruis en internationale organisaties zoals Human Rights Watch en Pax Christi. Daarnaast werd rekening gehouden met de juridische opmerkingen van de Raad van State en andere adviesorganen. "De definitie die we hanteren is niet willekeurig," benadrukt Aerts. "We volgen de lijn van het Internationaal Comité van het Rode Kruis en de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa."

Staf Aerts: "Wie tegenstemt, moet uitleggen waarom."

Politiek stilzwijgen
Steeds meer landen pleiten voor een verbod op autonome wapens. Nationale wetgeving kan een katalysator zijn voor internationale vooruitgang. "Talmen met nationale wetgeving is vaak de beste manier om ook internationale vooruitgang te laten mislukken," zegt Staf Aerts. "Met dit wetsvoorstel zetten we een duidelijke stap in de juiste richting."

Toch gingen partijen zoals Vooruit, CD&V en N-VA de discussie niet aan in het parlement. Pijnlijk om te zien hoe partijen over zaken die gaan over leven en dood hun mond niet opendoen. Uiteindelijk stemden zij het wetsvoorstel weg in de commissie, zonder een inhoudelijk debat.

Staf Aerts: "Ethische bezwaren opperen in vredestijd is gemakkelijk, het volhouden in oorlogstijd is waar het om gaat."

Met die beslissing wordt een reële kans gemist om België internationaal op de kaart te zetten als voortrekker in de strijd tegen killer robots. Wie deze technologieën wil toelaten, zou op zijn minst de moed moeten hebben om dat uit te leggen.