NMBS verkoopt gronden rond het Zennepad

Het is belangrijk dat in 2022 de overdracht kan gebeuren, omdat de gemeente aan het domein een openbare bestemming wil geven en daar subsidies tegenover staan.

Tijdens de commissievergadering van 29 juni heeft Dieter Van Besien de minister van mobiliteit, Georges Gilkinet, ondervraagd over de toekomst van de gronden rond het Zennepad. De NMBS stond hierover jarenlang in overleg met het gemeentebestuur van Halle, en beloofde om deze gronden aan hen te verkopen. Recenter blijkt er een intern eigendomsdispuut te zijn tussen de NMBS en Infrabel, en ten gevolge hiervan denkt men aan een openbare verkoop van de gronden. Gezien de gemaakte beloftes en het feit dat het gemeentebestuur van Halle lopende concessies heeft op enkele gronden en deze gronden ter dienste van het algemeen belang zou stellen, wou Dieter Van Besien dit specifieke geval onder aandacht van de minister brengen via een parlementaire vraag.

Mijn vraag aan de minister

Ik wil graag uw aandacht vestigen op het dossier van het Zennepad te Halle. Het stadsbestuur van Halle maakte haar verlangen om het percelen rondom het Zennepad van de NMBS over te kopen reeds bekend in 2012. Een jaar later ging de NMBS Holding principieel akkoord met de verkoop van de gronden indien men tot een overeenkomst kon komen over de prijs per m² en op voorwaarde dat OVAM het nodige bodemattest leverde. In 2017 was er nog een samenkomst waarbij zowel vertegenwoordigers van de NMBS als Infrabel aanwezig waren. Ook hier werd de intentie van een eigendomsoverdracht van de NMBS naar stad Halle besproken en door de NMBS principieel goedgekeurd. 

In 2020 werd het dossier binnen de NMBS overgedragen. Sindsdien werd het stadsbestuur van Halle verteld dat de NMBS de gronden openbaar zou verkopen aan de hoogste bieder. Dit ondanks eerder gemaakte afspraken, en ondanks het feit dat stad Halle het Zennepad een openbare bestemming wil geven, en ook een concessie heeft voor het gebruik van een deel van de gronden. De verkoop heeft nog niet kunnen plaatsvinden doordat Infrabel en NMBS een eigendomsdispuut hebben over de betreffende gronden. 

Ik heb de volgende vragen voor u:

1. Bent u op de hoogte van dit dossier? Wat is uw oordeel over de manier waarop dit dossier is geëvolueerd?
2. Wat is de reden dat NMBS terugkomt op eerder gemaakte afspraken, en nu kiest voor een openbare verkoop aan de hoogste bieder?
3. Wat is het interne beleid van de NMBS wat betreft de verkoop van gronden in haar eigendom? Is dit beleid tijdens deze legislatuur gewijzigd en is dit de verklaring voor de gewijzigde positie in het dossier van het Zennepad?

Het antwoord van de minister

Ik begin met mijn antwoord op uw laatste vraag en zal dan antwoorden op uw specifieke vragen. Mijn kabinet wordt vaak aangesproken over de vastgoedtransactie van de NMBS, in dit geval Halle, door  gemeenten of andere belanghebbenden. Het is voor mij van essentieel belang dat de gemeenten of andere belanghebbende partijen naar behoren over de procedure worden geïnformeerd in alle transparantie. 

Allereerst wil ik u herinneren aan de procedure die de NMBS volgt in het kader van haar vastgoedoperatie, met inachtneming van de geldende wettelijke verplichtingen, in het bijzonder de wet op de overheidsbedrijven van 1991. Zodra het besluit is genomen om een goed te koop aan te bieden, publiceert de NMBS de uitnodiging tot inschrijving voor het betreffende goed, met vermelding van de belangrijkste verkoopsvoorwaarden en de minimumprijs, die vooraf is bepaald op basis van een interne en externe evaluatie. Kandidaten hebben gemiddeld drie maanden de tijd om een bod uit te brengen.

In dat verband is de NMBS wettelijk verplicht de algemene beginselen van gelijkheid, nietdiscriminatie en transparantie na te leven. Die beginselen vereisen dat elke overdracht van zakelijke rechten wordt voorafgegaan door een passende bekendmaking en wordt georganiseerd in het kader van een concurrerende aanbestedingsprocedure, die openstaat voor alle openbare en particuliere exploitanten.

De NMBS organiseert systematisch een aanbesteding, voorafgegaan door een adequate publiciteit. De gemeenten worden eveneens op de hoogte gebracht van de voornemens van de NMBS, met name door middel van de verzoeken om stedenbouwkundige informatie die nodig zijn voor de operatie. Na afloop van de termijn voor de indiening van de offerte opent een jury de inschrijvingen en controleert ze de wettigheid ervan.

De NMBS is ook verplicht tegen de marktprijs te verkopen, met inachtneming van het Europese mededingingsrecht, met name de strenge regels inzake staatssteun. Die beginselen zijn van toepassing op elke overheidsinstantie, ongeacht haar machts- of bevoegdheidsniveau. Van die beginselen kan slechts in uitzonderlijke gevallen worden afgeweken om relevante en voldoende redenen van algemeen belang of in geval van bijzondere omstandigheden van de operatie, zoals de overdracht van een enclave aan de eigenaar van het aangrenzende terrein. Bovendien bepaalt artikel 14 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 betreffende de institutionele hervormingen dat de gewestelijke wetgever geen recht van voorkoop mag instellen voor - ik citeer -, "openbare goederen die tot het federale openbare of particuliere domein behoren". De bedoeling van de wetgever, uitgelegd in de parlementaire werkzaamheden, was om het begrip "vermogen in het federale publieke en private domein" een ruimere draagwijdte te geven dan enkel het vermogen van de federale Staat, en dus ook het vermogen te omvatten van rechtspersonen die door de federale Staat zijn belast met de uitvoering van een opdracht van openbare dienst, zoals de NMBS. Dat is het vigerende wettelijke kader. 

Ik acht het echter zelf van essentieel belang dat de openbare spoorwegmaatschappijen hun taak van openbare dienstverlening ten volle vervullen. Behalve de eerder vermelde transparantie is ook een consistente houding van belang. Het is niet voor niets dat ik het beheerscontract van de NMBS heb omgedoopt tot een openbaredienstcontract.

Voor uw concrete vraag over Halle bevestigt de NMBS mij dat de valorisatie van het terrein van het Zennepad nog dit jaar gepland is. Ten slotte, ik heb aan de NMBS ook meer uitleg gevraagd over de historiek van het dossier alsook over de evolutie van haar standpunten in de materie. Ik heb op mijn vraag echter nog geen concrete antwoorden gekregen.

Mijn Repliek

Mijnheer de minister, het wettelijke kader is mij duidelijk. Ik blijf echter nog op mijn honger over de precieze case. Ik begrijp echter uit uw antwoord dat u daarover nog informatie zal krijgen van de NMBS. Ik zal de vandaag verkregen informatie alvast bezorgen aan de lokale bestuurders van de stad Halle.

Het is belangrijk dat in 2022 de overdracht kan gebeuren, omdat de gemeente aan het domein een openbare bestemming wil geven en daar subsidies tegenover staan. Die subsidies kunnen zij enkel tot eind 2022 krijgen. Er moet dus voort worden gemaakt.

Ik reken erop dat u mij de antwoorden bezorgt, zodra u die van de NMBS krijgt.