Schadelijke PFAS in drinkwater: "Brouns speelt met gezondheid van de Vlamingen"

"De minister steekt zijn kop in het zand terwijl onze buren hun beleid verstrengen."

Vlaams minister van Omgeving Jo Brouns (CD&V) gaat de grens voor trifluorazijnzuur (TFA) in drinkwater zeven keer zo hoog leggen als in Wallonië. Dat blijkt uit een antwoord van de minister op een vraag van Groen-fractieleider Mieke Schauvliege."Hij speelt met de gezondheid van de Vlamingen als hij deze norm invoert."

Uit een recent onderzoek van de Société Wallonne des Eaux (SWDE), uitgevoerd in opdracht van het Waalse Gewest, blijkt dat bijna al het drinkwater in Wallonië trifluorazijnzuur (TFA) bevat. Deze stof, een ultrakorte-keten PFAS, staat bekend om zijn slechte afbreekbaarheid en mogelijke schadelijke effecten op de gezondheid. De SWDE voerde testen uit in 642 drinkwaterzones en vond TFA terug in 598 daarvan. In enkele gevallen werden concentraties gemeten die de richtwaarde van 2,2 microgram per liter overschreden. "In Vlaanderen weten we niet wat de waarden zijn, want ze worden niet gemeten", zegt Schauvliege. 

Volgens minister van Omgeving Brouns is de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) wel degelijk de evolutie aan het opvolgen. "Er is opgeroepen om een onderzoek te starten en we hanteren ook voorzorgswaarden." Schauvliege begrijpt niet waarom Vlaanderen niet gewoon de strengere richtlijnen van het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft overgenomen, zoals in Wallonië gebeurt. "De minister kijkt de andere kant op terwijl onze buren hun beleid verstrengen." De Waalse minister van Volksgezondheid en Leefmilieu Yves Coppieters (Les Engagés) hanteert de Nederlandse norm en kondigde na het onderzoek ook een actieplan aan om de TFA-concentraties in drinkwater te verlagen.

Maar Brouns ziet daar de noodzaak niet van in en verwijst naar de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) en naar het Departement Zorg, die valt onder minister Caroline Gennez (Vooruit). "VITO heeft veel vragen over dat Nederlands onderzoek. Daarom hebben we er in Vlaanderen voor geopteerd om ons te baseren op wat we wél al weten en om daar dan nog een veiligheidsmarge op te nemen." De minister kondigde dinsdag in de commissie Leefmilieu aan dat hij de norm om alarm te slaan in Vlaanderen op 15,6 microgram per liter zal leggen.

Ik ben gechoqueerd door dat antwoord van de minister", zegt Schauvliege. Er zijn vermoedens dat TFA schadelijk is voor de voortplanting. "Wanneer hij deze norm effectief doorvoert, speelt hij met de gezondheid van de Vlaming."

Afwijkingen bij foetussen

TFA is de kleinste molecule binnen de PFAS-groep en wordt niet altijd tegengehouden door de filters die andere, langere PFAS-verbindingen uit water kunnen verwijderen. Hierdoor dringt de stof, die vaak afkomstig is van pesticiden en industriële lozingen, gemakkelijk door tot drinkwaterbronnen. Onder meer de Antwerpse haven wordt genoemd als een mogelijke bron. Sommige bedrijven, zoals chemiebedrijf 3M, mogen nog steeds PFAS-verbindingen lozen zonder concrete regelgeving. Hoewel de directe schadelijkheid van TFA nog niet volledig is aangetoond, zijn er indicaties dat de stof effecten kan hebben op het immuunsysteem en de voortplanting. Onder andere Duitsland pleit voor een EU-classificatie van TFA als schadelijk voor de voortplanting, mede gebaseerd op studies die wijzen op afwijkingen bij foetussen van blootgestelde dieren.