Gaza-debat in het parlement: "we hebben koelbloedige politici nodig, maar ook geëngageerde"

Diplomatieke initiateven van de voorbije jaren hebben gefaald. Het is aan ons allemaal om lessen te trekken uit het verleden. België kan de economische en juridische druk op Israël én de andere strijdende partijen verhogen om zo respect voor het internationaal recht af te dwingen.

De huidige crisis in Gaza kan niet los gezien worden van het bredere Israëlische-Palestijnse conflict. En dan kan België veel meer doen dan het tot nu toe heeft gedaan. Ik lees uw verklaringen, mijnheer de minister, waarin u zich “bezorgd” toont, de aanvallen “betreurt” en “oproepen doet”. Met alle sympathie, maar dat volstaat niet. Er is druk nodig, en sancties. Met Europa als het kan, maar unilateraal als het moet. Onze vraag is of u als buitenlandminister hier nieuwe initiatieven zal aankondigen. (Tussenkomst Wouter De Vriendt in Commissie Buitenlandse Zaken)

Zowel het Israëlisch leger als de gewapende groeperingen in de Gaza zoals Hamas mikken de facto doelbewust op burgers. Hamas lanceerde sinds het begin van dit conflict 1200 raketten vanuit Gaza op Israël. Het aantal slachtoffers bleef gelukkig bijzonder beperkt. Israël heeft het recht zich te verdedigen, maar dat recht is ontaard in een disproportionele oorlog, in een collectieve straf voor het ganse Palestijnse volk in de Gazastrook. Dat bewijst de hoge tol aan burgerdoden langs Palestijnse zijde, waarvan ¾ volgens de VN burgerslachtoffers. 1 op 5 is een kind.

Vorige woensdag stierven 4 jongens tussen 9 en 11 jaar oud, toen ze voetbal speelden op het strand van Gaza en onder vuur werden genomen door een Israëlisch oorlogsschip.

Een israëlische luchtaanval op 9 juli in Khan Yunis, doodde Amal Abed Ghafour, 30jaar, 7-maanden zwanger en Nirmeen, haar 1-jarige dochter. De aanval volgde 5 minuten na een “knock on the roof” waarschuwing, maar dat volstaat natuurlijk niet. Human Rights Watch zegt zeer duidelijk dat zo’n waarschuwing de aanvallende partij niet ontslaat van de plicht om van een aanval af te zien indien de kans op burgerslachtoffers groot is.

Een café in op het strand nabij Khan Yunis waar Palestijnse voetbalfans op 10 juli de halve finale van het WK in Brazilië volgden, werd geraakt door een Israëlische raket. Negen doden vielen in de Fun Time Beach bar. Waaronder Ahmad (18) en twee 15-jarige jongens Suleiman en Mousa.

Dit heeft niets meer te maken met zelfverdediging. Volgens het internationaal recht moet in een oorlog ten allen tijde het onderscheid gemaakt worden tussen militairen en burgers. Israël schendt deze humanitaire regel op flagrante wijze.

Kunt u zich voorstellen hoe dergelijk optreden radicalisering van Palestijnse jongeren in de hand werkt? De radicalisering van de samenleving is ook bezig langs Israëlische zijde, ook daar verhardt het discours. Wat nodig is, is dat beide kampen de strategische doelstelling van vrede betonneren. En al hun acties stellen in functie van dat doel. Maar dat gebeurt niet.

Op uw website, mijnheer Reynders, lezen we dat u Belgische bedrijven waarschuwt die zaken doen met Israël. Omwille van de juridische status van de illegale nederzettingen en mogelijke consequenties op dat vlak. Dat is lovenswaardig. Maar hoe staat u tegenover verdergaande diplomatieke en politieke actie?

Enkele voorstellen vanwege mijn fractie. Ik wil u vragen om daarop te reageren.

1. 1) Op 22 juli is er binnen de EU een Raad van Ministers van Buitenlandse Zaken. Dit is een kans op een actievere EU. Wat is het Belgische standpunt? Zal u een herziening bepleiten? En bent u bereid om niet enkel te focussen op Gaza, maar op het bredere conflict? Hoe dan ook is er een Europees initiatief nodig om tot een staakt-het-vuren te komen. Cruciaal is ook dat Israël haar grenzen met Gaza openstelt voor humanitaire hulp.
2. 2) Vindt u het opportuun om nog wapens uit te voeren naar de regio? Zal u een opschorting bepleiten? Dat is een gewestelijke bevoegdheid, maar uw standpunt in deze als buitenlandminister kan belangrijk zijn. Een opschorting is nodig van wapenleveringen aan Israël, Hamas en andere betrokken partijen in het gebied. Inclusief aan landen waarvan er vermoedens zijn dat ze wapens doorsluizen naar de strijdende partijen.
3. 3) U kan publiek het voornemen steunen van de Palestijnse president Abbas om aan te sluiten bij het Internationaal Strafhof. Zowel Israël als Palestina zullen dan verantwoording moeten afleggen voor schendingen tegen het internationaal recht.
4. 4) Wij zijn voorstander van een formeel verbod in ons land van de verkoop van Israëlische producten uit de illegale nederzettingen in Palestijns gebied. Een eerste stap waaraan gewerkt werd, is labeling van deze producten. Zodat de consument bij ons weet dat het gaat om producten uit illegaal bezet gebied. Hieraan werd gewerkt op Europees niveau. Maar er was druk vanuit de Europese Commissie om niet zover te gaan. Wat is de stand van zaken en wat is uw standpunt?
5. Dezelfde vraag voor het Belgische niveau. Er ligt een richtlijn klaar vanuit de FOD Economie voor labeling van deze producten. Die richtlijn is al overlegd met de economische sector. Wanneer wordt deze uitgestuurd? Klopt het dat men wacht op de goedkeuring van Buitenlandse Zaken?
6. 5) Gaza heeft humanitaire hulp nodig. Gisteren lanceerde de vluchtelingenorganisatie UNWRA een vraag aan donoren voor 60 miljoen dollar. Er is in Gaza een tekort aan voedsel, basismaterialen, de gezondheidszorg is niet meer verzekerd, en vluchtelingenkampen, scholen en ziekenhuizen zijn beschadigd door de aanvallen. België is traditioneel een belangrijke donor en Groen en Ecolo vragen een inspanning van ons land. Hoeveel wil ons land geven? Klopt het dat het budget voor humanitaire hulp geblokkeerd zit vermits de regering zich in lopende zaken bevindt? Wat is uw standpunt? Humanitaire hulp is ook belangrijk omdat het zo inwoners minder afhankelijk maakt van de Hamas-dienstverlening.

Ten slotte wil ik u vragen hoe u de relatie ziet met Hamas. Dat is een organisatie die terreurdaden pleegt, maar zij heeft uiteraard ook een politieke vleugel. Hamas is aan zet in Gaza, maar slechts weinig landen willen rechtstreeks onderhandelen met Hamas. Noorwegen en Zwitserland zijn daartoe bereid. Wat is uw standpunt? Is bemiddeling met Hamas geen voorwaarde om uit dit conflict te geraken?

Er is één rode draad in wat Ecolo en Groen zeggen: diplomatieke initiateven van de voorbije jaren hebben gefaald. Het is aan ons allemaal om lessen te trekken uit het verleden. België kan de economische en juridische druk op Israël én de andere strijdende partijen verhogen om zo respect voor het internationaal recht af te dwingen. Met de EU als het kan, maar alleen met België als het moet. Ik kijk uit naar uw concrete engagement. We kunnen niet blijven toekijken, mijnheer de minister, en onze “bezorgdheid” uitdrukken. De minzame passieve politiek van de afgelopen jaren heeft gefaald. Ik wil u vragen of u dit beseft, en of u beseft dat een bocht nodig is.