Groen wil kindertijd post-corona terug avontuurlijker maken
19 April 2022
Buitenspeler(tje)s beleven meer
Naar aanleiding van de Buitenspeeldag op woensdag 20 april lanceert Jeremie Vaneeckhout, Vlaams parlementslid (Groen) een aantal voorstellen om kinderen en jongeren terug meer tijd en ruimte te geven om weer buiten te spelen en ook avontuurlijker buiten te spelen. Zo pleit Groen voor minder huiswerk (jawel) maar ook voor DITOX, een digital detox-week. De openbare ruimte moet dan weer ruimer, groener en diverser worden. Om dat te realiseren breekt Vaneeckhout een lans voor o.a. regelluwe speelzones en verplichte groene, avontuurlijke speelplaatsen. Eén speelbeleid op lokaal én Vlaams niveau en een Grote Vlaamse Speelconferentie vervolledigen het lijstje.
"We willen het allemaal zo snel mogelijk vergeten, maar heel de coronaperiode met zijn lockdowns en enorme beperkingen hebben een enorme impact gehad op onze kinderen en jongeren. Twee jaar lang konden zij minder kind zijn, minder jong zijn. Samen buiten spelen betekent socialiseren en verbinden en dat hebben ze al te vaak, en niet onbegrijpelijk, moeten vervangen door schermen en gamen", zegt Jeremie Vaneeckhout. "Daarom lanceren we een aantal ambitieuze beleidsvoorstellen om die verloren kindertijd in te halen en hen terug een normaal, gezond en avontuurlijk leven te bezorgen."
Ook voor de pandemie gingen het buiten spelen al achteruit. Het grote buitenspeelonderzoek van Kind en Samenleving (2019) toonde aan dat kinderen en jongeren steeds minder buiten spelen. Er speelden in 2019 37% minder kinderen op straten, op pleinen en in parken dan in 2008. Meisjes vanaf 9 jaar spelen opvallend weinig buiten, en in de stedelijke wijken spelen nog maar half zoveel kinderen als in 2008.
De lockdowns hebben die trend nog versneld. Onderzoek van John Reilly en Mark Tremblay, van de Universiteiten van Strathclyde en Ottawa, toont aan dat in Groot-Brittannië de meeste kinderen tijdens de lockdown minder vaak buiten speelden, minder bewogen en meer tijd voor schermen doorbrachten. De onderzoekers vrezen dan ook dat dit "mogelijk de minst fitte generatie kinderen in de geschiedenis is".
Deze jammerlijke tendens kent meerdere oorzaken die ook al voor de pandemie van kracht waren. Zo blijkt uit de onderzoeken dat kinderen simpelweg te weinig tijd hebben. Hun agenda's zitten volgepropt met schoolwerk, hobby's en daarnaast is er nauwelijks nog ruimte meer voor vrij spel. Een tweede oorzaak is het tekort aan (diverse) ruimte. Er zijn te weinig plekken waar jongeren buiten kunnen zijn, en al zeker niet in de natuur.
"En we laten onze kinderen en jongeren ook gewoon te weinig vrij. We zijn vandaag te vaak verzand in ouderlijke reglementitis. We laten onze kinderen niet meer risicovol spelen. Overbezorgde ouders, die zelf onzeker zijn, neigen naar overbescherming en willen hun kinderen liefst een zo veilig en controleerbaar mogelijke leefomgeving aanbieden: de stolp. Maar dat heeft op termijn net een averechts effect want kinderen leren dan niet met gevaren van het leven omgaan", benadrukt Jeremie Vaneeckhout, zelf vader van drie.
Om al die oorzaken grondig aan te pakken en de kinderen weer kind te laten zijn heeft Groen een aantal (beleids)voorstellen in petto. Daarbij kijken de groenen zowel naar de school- en thuisomgeving als naar de openbare ruimte.
Scholen worden aangemoedigd om ervoor te zorgen dat leerlingen ook tijdens reguliere schoolweken voldoende taakvrije uren en avonden hebben. Schoolvakanties moeten ook terug echte vakanties worden zonder bergen huiswerk. Het Finse onderwijs, de onbetwiste nummer één in de wereldranking, toonde al aan dat minder huiswerk geen invloed heeft op de kwaliteit van het onderwijs, in tegendeel zelfs. Ook zou 20% van de schooltijd uit speeltijd moeten bestaan.
Elke ouder is uiteraard baas in eigen huis. De Vlaamse overheid en het middenveld kunnen wel ondersteuning bieden en sensibiliserende campagnes opzetten. "Naar analogie met Dagen Zonder Vlees of Tournée Minérale stel ik een 'digital detox'-week voor onder de noemer DITOX. Voor kinderen en jongeren maar evengoed voor volwassenen. ", aldus het Vlaams parlementslid.
Meer buitenspelen betekent ook meer nood aan ruimte. Daarom pleit de sociaal-ecologische partij voor een minimum percentage van aaneengesloten speelruimte voor kinderen en jongeren.
"Net zoals in Gent kunnen we overal in Vlaanderen meer privédomeinen openstellen als speelruimte. We kunnen schoolterreinen openstellen voor de buurt, ook buiten de schooluren en tijdens schoolvakanties. We moeten deze schoolterreinen ook vergroenen", aldus Vaneeckhout.
De huidige ruimte voorzien voor kinderen en jongeren mag ook terug avontuurlijker worden ingericht: streng gereglementeerde speelpleintjes moeten weer echt plekken worden om te ravotten. "Van een buil of blauwe plek is nog niemand doodgegaan." Verder stelt Vaneeckhout voor om regelluwe zones in te voeren die dienen als laboratoria van het vrije spel.
Om het speelbeleid op lokaal én Vlaamse niveau te verankeren ijvert Groen voor een gemeentelijk (buiten)speelplan. Ook zou een speelplan onderdeel moeten worden van elk park- en bosbeheerplan.
Een Grote Vlaamse Speelconferentie, ten slotte, moet de jongeren zelf een stem geven en de volwassen aanzetten tot een creatief en duurzaam spelbeleid.
