Net-Zero Banking Alliance

'De relatie tussen de financiële wereld en het klimaat wordt alsmaar duidelijker. Dat zagen wij onlangs nog toen de Nationale Bank de banken waarschuwde voor de risico's bij leningen voor slecht geïsoleerde huizen. Hoe meer er getreuzeld wordt met de transitie naar een klimaatneutrale maatschappij, hoe groter het risico wordt voor de financiële sector.'

Tijdens de commissievergadering van 28 juni 2022 heeft Dieter Van Besien een parlementaire vraag gesteld aan Vincent Van Peteghem, de minister van financiën over de Net-Zero Banking Alliance. Deze alliantie is een initiatief van de Verenigde Naties, en beoogt wereldwijd om banken in een traject naar een nuluitstoot tegen 2050 te begeleiden. Momenteel zijn er banken uit 41 landen betrokken in dit initiatief en vertegenwoordigen zij een aandeel van 28% in de mondiale bancaire activa. Daarom is het opvallend dat er geen enkele Belgische bank bij dit initiatief is betrokken. Zeker voor Belfius, voor 100% in handen van de Belgische overheid, mogen wij een ambitieus klimaatbeleid verwachten.

Mijn vragen

Meer dan een jaar geleden hebben 43 banken de Net-Zero Banking Alliance opgericht. Vandaag zijn 111 banken uit 41 landen betrokken bij dit initiatief. Deze banken vertegenwoordigen samen een waarde van 68 biljoen dollar, wat overeenkomt met 38% van alle wereldwijde bankactiva. De leden van deze alliantie verbinden zich ertoe om hun leningen en investeringen in overeenstemming te brengen met beleidsplannen die een realistisch pad uittekenen naar klimaatneutraliteit tegen ten laatste 2050. Hiervoor moeten de partijen tussentijdse doelstellingen en plannen formuleren, en jaarlijks rapporteren over de uitstoot die hun financiële activiteiten veroorzaken.

Verschillende milieuorganisaties en andere middenveldorganisaties geven aan dat de Net-Zero Banking Alliance een positieve impact heeft. De jaarlijkse rapportageverplichting betekent in het bijzonder dat de ondertekende partijen transparanter zijn over hun activiteiten en over de uitstoot die deze vertegenwoordigen. Deze afspraken helpen het middenveld om banken aan te spreken en hen te wijzen op hun verantwoordelijkheid. Het is een markante vaststelling dat geen enkele Belgische bank lid is van deze alliantie. Ik heb dan ook de volgende vragen:

1. Heeft u sinds de oprichting van de Net-Zero Banking Alliance overleg gehad met de Belgische banken over de toetreding tot de alliantie? 
2. Waarom zijn er nog geen Belgische banken lid van deze alliantie? Bereiden de Belgische banken die de principes voor verantwoordelijk bankieren hebben ondertekend zich voor op een eventuele toetreding?
3. Belfius is voor 100% in handen van de overheid. Het federaal regeerakkoord is op het vlak van klimaat het meest ambitieuze Belgische regeerakkoord uit onze geschiedenis. Hoe kan het in deze context dat de Belgische Staat als aandeelhouder minder ambitie vereist van Belfius dan wat de Net-Zero Banking Alliance voorschrijft?
4. Gelooft u dat een beheersovereenkomst met Belfius noodzakelijk is om het klimaatbeleid van deze bank bij te sturen?

De antwoorden van de minister

Mijnheer Vanbesien, op Europees en internationaal niveau bestaan er verschillende initiatieven gelijkaardig aan de Net-Zero Banking Alliance. Elk initiatief heeft een ander tijdspad en een andere manier van aanpak. Dat maakt het voor de banken natuurlijk niet gemakkelijk om een onderscheid te maken. Wij moeten namelijk vermijden dat banken zich engageren tot niet-onderbouwde verbintenissen. Heel wat Belgische financiële instellingen zijn reeds effectief tot een of meerdere initiatieven toegetreden.

In lijn met zijn raison d'être, namelijk Meaningful Inspiring for Belgian Society. Together', heeft Belfius een uitgesproken klimaatambitie en - aanpak om de transitie naar een duurzame economie en samenleving te ondersteunen en te promoten. Belfius is bijvoorbeeld sinds 2019 klimaatneutraal voor de eigen operationele werking, gecertificeerd door Vinçotte.

Vanuit het besef dat de klimaatimpact via gefinancierde emissies nog veel groter is dan de eigen operationele impact, was Belfius de eerste grootbank die in 2020 lid werd van de Belgian Alliance for Climate Action. In het verlengde daarvan sloot Belfius zich begin 2022 aan bij het Science Based Targets Initiative. Met het Science Based Targets Initiative engageerde Belfius zich om emissiereductiedoelstellingen te bepalen op een wetenschappelijk onderbouwde manier, die in lijn liggen met de ambities van het Klimaatakkoord van Parijs, zijnde de opwarming van de aarde beperken tot minder dan 2% boven het preindustriële niveau en inspanningen blijven leveren om de opwarming te beperken tot 1,5%. 

Het initiatief is, enerzijds, gelijkaardig aan de Net Zero Banking Alliance, maar gaat gelijktijdig ook verder op een aantal vlakken, omdat er behalve een ambitie op Horizon 2050 ook een afbouwtraject wordt aangereikt aan de hand van een wetenschappelijk onderbouwde en opgelegde methodologie. De Net Zero Banking Alliance beperkt zich tot het aanreiken van principes. Het SBTI schrijft ook de methodologie voor, om naar net zero te gaan.

Terwijl de NZBA vraagt om doelstellingen te bepalen voor 2030 en 2050, legt het SBTI boven op een langetermijnengagement ook een kortetermijndoelstelling op, waardoor onmiddellijke actie aangewezen is. Daarbij wordt het initiatief ook naar voren geschoven in het Europese wetgevende kader.

Belfius benadrukt ook dat de strijd om het klimaat niet ten koste mag gaan van een sociale samenleving. De energie- en klimaattransitie mag niet ten koste gaan van de zwakkere bevolkingsgroepen, maar moet samen met hen gebeuren. 

Daar wil Belfius over waken door te kiezen voor een holistische benadering van zijn rol in de Belgische economie en samenleving, waar de drie componenten van duurzaamheid, environment, social en governance, in evenwicht worden gehouden.

Mijn repliek

Bedankt voor uw antwoord, zeker op de vragen in verband met Belfius. Maar het gaat ook over de andere banken in ons land en hun engagementen. De relatie tussen de financiële wereld en het klimaat wordt alsmaar duidelijker. Dat zagen wij onlangs nog toen de Nationale Bank de banken waarschuwde voor de risico's bij leningen voor slecht geïsoleerde huizen. Hoe meer er getreuzeld wordt met de transitie naar een klimaatneutrale maatschappij, hoe groter het risico wordt voor de financiële sector.

De sector wordt zich daarvan steeds meer bewust. In dat verband noteer ik de engagementen van Belfius. Andere banken gaan ook engagementen aan, ik besef wel dat zij niet stilstaan. Toch wil ik hen er regelmatig aan herinneren om niet stil te vallen, maar om daarin steeds verder te gaan. Een dergelijke alliantie, die 38 % van de bankactiva wereldwijd representeert, is ook niet niets.