Waarom de rechtse aanval op klimaat onze Europese industrie bedreigt

De commissie kiest er in haar industrieplannen voor om schone, Europese industrie te helpen in de vlijmscherpe, mondiale concurrentiestrijd. In onze groene visie zetten we de hefbomen die de commissie in kaart brengt ten volle in.

Opinie door Europarlementslid Sara Matthieu

Painesville is een charmant stadje in Ohio, Verenigde Staten. Al sinds 1888 voorziet een steenkoolcentrale de bewoners er van stroom. In de zomer van 2024 kwam er goed nieuws. De intussen stokoude centrale zou vervangen worden door een gigantisch zonnepark met batterijopslag. Daarvoor had het federaal milieuagentschap EPA maar liefst 80 miljoen dollar investeringssteun veil. Intussen ligt het project stil. President Trump blokkeerde de financiering in één van z'n eerste besluiten.

Weg van fossiel

In Painesville zijn nochtans tientallen vroegtijdige overlijdens en inwoners met astma toe te wijzen aan de vervuiling door de steenkoolcentrale. Vervuiling doodt: nu en in de toekomst. Dat is de reden waarom we ooit de energietransitie zijn gestart. Weg van fossiel; naar schonere energie. In Europa is die transitie intussen een belangrijke groeimotor. Een derde van de economische groei in 2023 is volgens het Internationaal Energieagentschap toe te wijzen aan clean Tech. De versnelling in de investeringen kwam er doordat Europa heldere klimaatdoelstellingen en steun combineert. Maar de transitie staat op een kantelpunt. Draghi kwam er in zijn intussen befaamde rapport op uit dat er jaarlijks maar liefst 450 miljard bijkomende investeringen nodig zijn om de Europese energietransitie op snelheid te houden.

Rechtse rem

Rechtse partijen weten dat natuurlijk ook. De noodzakelijke investeringen zullen niet vanzelf gebeuren, laat staan dat we dat als Vlaanderen alleen aankunnen. Maar net zoals Trump zetten ze momenteel een gecoördineerde aanval in om de investeringszekerheid voor groene projecten te ondermijnen. Ze willen niet zomaar besparen en dereguleren. Nee, in de eerste plaats viseren ze het milieu- en klimaatbeleid. Ze willen Trump na-apend de overheidssteun voor vergroening droogleggen. Dan blijven zoals in Painesville hier in Europa de oude cementovens, steenkoolcentrales of oliekrakers de lucht vervuilen tot ze er definitief de brui aan geven. Want bedrijven die grote investeringen in nieuwe installaties overwegen, hebben een broertje dood aan onzekerheid.

Gelukkig gaat de Europese Commissie niet mee in zo'n destructieve agenda. De commissie kiest er in haar industrieplannen voor om schone, Europese industrie te helpen in de vlijmscherpe, mondiale concurrentiestrijd. In onze groene visie zetten we de hefbomen die de commissie in kaart brengt ten volle in. Het gaat dan over gerichte investeringssteun, goedkopere hernieuwbare energie, marktcreatie voor groene en circulaire producten en herscholing van werknemers om de belangrijkste te noemen.

Daarbij zullen enkele taboes moeten sneuvelen.

Taboes op de schop

Koop Europees! Toch als de Europese producten de schoonste zijn. Investeer Europees! Beter dan dat lidstaten elkaar beconcurreren met staatssteun en bedrijven slapend rijk worden door het opbod aan "groene subsidies". Bouw Europees! Grensoverschrijdende energienetwerken moeten de goedkope zonnestroom uit het zuiden of windenergie vanop zee tot bij de industrie krijgen zonder dat gezinnen daarvoor de factuur moeten betalen. Werk Europees! Voor een rechtvaardige transitie moeten de werknemers in de industrie beter betrokken en ondersteund worden in de diepgaande transformatie.

Ook in mijn thuisstad Gent staan er 2 ovens die steenkool verbranden. Het zijn geen elektriciteitscentrales, maar hoogovens voor de productie van staal. Meer dan 5.000 mensen verdienen er rechtstreeks en onrechtstreeks hun kost. Recent gingen de plannen om de staalproductie grondig te vergroenen de koelkast in. Er is volgens het management van ArcelorMittal momenteel geen businesscase om concurrentieel groen staal te produceren in Europa. Het is onze plicht om vanuit Europa mee voor die markt te zorgen.