Vlaamse Sociale Inspectie staat machteloos in strijd tegen discriminatie

Discrimineren is de wet overtreden. Van bedrijven die grotendeels draaien op belastinggeld zou je minstens mogen verwachten dat ze zich aan de wet houden. Maar daar wordt door de Vlaamse regering amper op gecontroleerd, laat staan dat er gevolg aan gegeven wordt.

De Vlaamse Sociale inspectie, die bevoegd is voor de controles op discriminatie bij Vlaamse arbeidsmarktorganisaties zoals de dienstenchequesector, de VDAB of interimkantoren, heeft daar minder dan 1,5 medewerker voor in dienst. "Discrimineren is de wet overtreden. Van bedrijven die grotendeels draaien op belastinggeld zou je minstens mogen verwachten dat ze zich aan de wet houden. Maar daar wordt door de Vlaamse regering amper op gecontroleerd, laat staan dat er gevolg aan gegeven wordt", kaart Groen-parlementslid Eva Platteau aan die de informatie opvroeg. De groenen willen dat de antidiscriminatie-inspectie versterkt wordt én dat er praktijktesten worden ingevoerd.

De Vlaamse Sociale Inspectie is verantwoordelijk voor de controle van discriminatie bij de arbeidsmarktbedrijven die gesubsidieerd worden door de overheid - met de dienstenchequesector als één van de bekendste voorbeelden - en bij bedrijven die mensen aan een job helpen, zoals interimkantoren. De voorbije 5 jaar deed ze 374 controles. 81 keer werd discriminatie vastgesteld. Bijna allemaal werden de dossiers afgehandeld met een waarschuwing, slechts één keer was er een gerechtelijk gevolg.

"In ongeveer 20 procent van de dossiers was er sprake van discriminatie. Dat is al ontzettend veel, maar tegelijk tonen ze maar het topje van de ijsberg: met minder dan 1,5 inspecteur bij de Vlaamse Sociale Inspectiedienst die controleert op discriminatie in deze sector, kunnen er gemiddeld per maand maar 6 dossiers behandeld worden", aldus Platteau. "Dat is belachelijk weinig als je weet dat er in de dienstenchequesector alleen al zeer sterke aanwijzingen zijn van discriminatie, zoals onlangs nog het VRT-programma Factcheckers aantoonde. Bovendien tonen de cijfers die we opvroegen bij de minister aan dat wanneer er dan discriminatie vastgesteld wordt, er geen gevolg aan gegeven wordt."

Dienstenchequesector
In de recente reportage van Factcheckers werd aangetoond dat 70 procent van de dienstenchequebedrijven ingaat op discriminerende aanvragen van klanten. Wat extra opvallend is, is dat net in deze gesubsidieerde arbeidssector er in 2024 geen enkele controle plaatsvond. Ook andere jaren liggen de controles bedroevend jaar. 2022 was met 18 controles in de sector een 'topjaar'. Platteau: "In 2024 werd de dienstenchequesector voor maar liefst 1,6 miljard euro gesubsidieerd. Terwijl er zeer sterke aanwijzingen zijn van discriminatie in de sector, werd er datzelfde jaar geen enkele keer op gecontroleerd, laat staan dat de discriminatie werd aangepakt."

Actie nodig
Volgens Platteau is er actie nodig op verschillende gebieden. Platteau: "Om te beginnen is het nodig dat de beloofde versterking van de sociale inspectie ook wordt ingezet om discriminatie te bestrijden. Met minder dan 1,5 inspecteur kan je onmogelijk zicht hebben op de brede problematiek, laat staan dat je discriminatie in deze sectoren goed kan bestrijden." Naast een tekort aan inspecteurs is het ook problematisch dat de dienst amper instrumenten voor handen heeft om discriminatie vast te stellen, zoals praktijktesten. "De sector zichzelf laten reguleren zoals opeenvolgende Vlaamse regeringen probeerden, dat werkt duidelijk niet. Praktijktesten en sancties bij overtredingen werken wél", benadrukt Platteau. "Het enige wat ontbreekt is de politieke moed om ze in te voeren en paal en perk te stellen aan discriminatie."