Groen wil onmiddellijk verbod op pesticiden met PFAS

We weten dat PFAS zich opstapelen in het milieu en nauwelijks afbreken. Het is hoog tijd dat we het voorzorgsprincipe hanteren en het gebruik van deze stoffen verbieden.

De PFAS-vervuiling in Vlaanderen heeft een zorgwekkend niveau bereikt. Recente rapporten tonen aan dat deze schadelijke chemicaliën in vrijwel alle Vlaamse waterlopen worden aangetroffen. In meer dan de helft van de leveringsgebieden overschrijdt het drinkwater de risicogrenswaarden voor PFAS. In plaats van strenge maatregelen te nemen, heeft Vlaams minister van Omgeving Jo Brouns (CD&V) de normen versoepeld. Zo werd de grenswaarde voor trifluorazijnzuur (TFA) in drinkwater opgetrokken naar 15,6 microgram per liter—zeven keer hoger dan in Wallonië.

Vlaams Parlementslid Mieke Schauvliege (Groen) roept de Vlaamse Regering op om PFAS-houdende pesticiden zo snel mogelijk te verbieden en diende hierover een resolutie in. "PFAS zijn ‘forever chemicals’ die de bodem en het water permanent vervuilen en ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Dat deze stoffen nog steeds in pesticiden worden gebruikt, is onaanvaardbaar," stelt Schauvliege.

PFAS-houdende pesticiden vormen de grootste bron van TFA in drinkwater. TFA, een ultrakorteketen PFAS, breekt nauwelijks af en heeft schadelijke gevolgen voor de gezondheid. Zo beïnvloedt de stof het immuunsysteem en de voortplanting negatief. Duitsland pleit bijvoorbeeld voor een Europese classificatie van TFA als schadelijk voor de voortplanting, mede gebaseerd op onderzoek dat afwijkingen bij foetussen van blootgestelde dieren aantoont.

In plaats van een verbod door te voeren, heeft minister Brouns de toegestane TFA-waarde in drinkwater verhoogd tot 15,6 microgram per liter, zeven keer zo hoog als in Wallonië. Dit gebeurde nadat De Watergroep vaststelde dat de TFA-concentraties in Vlaanderen veel hoger liggen dan eerder werd aangenomen. Ondanks de goedkeuring van een pesticidenplan en een drinkwaterbesluit, ontbreekt een verbod op PFAS-houdende pesticiden. "Brouns volgt de belangen van de agro-industrie ten koste van de gezondheid van de Vlamingen," zegt Schauvliege.

Uit gegevens blijkt dat in 2023 nog steeds 239 ton PFAS-houdende pesticiden werd verkocht in België, met het merendeel van het gebruik in Vlaanderen. Bovendien zijn er in ons land nog 32 werkzame stoffen in pesticiden op de markt die onder de categorie van PFAS vallen. "We weten dat PFAS zich opstapelen in het milieu en nauwelijks afbreken. Het is hoog tijd dat we het voorzorgsprincipe hanteren en het gebruik van deze stoffen verbieden," zegt Schauvliege.

De resolutie vraagt onder andere:

• Een onmiddellijk verbod op PFAS-houdende pesticiden in actieve winningszones voor drinkwaterproductie.
• Een algeheel verbod in Vlaanderen nog voor het einde van 2025.
• Strikte controles en handhaving om naleving te garanderen.
• Europese en federale samenwerking voor verdere verstrenging van de regelgeving.
• Ondersteuning van landbouwers bij de overstap naar veilige alternatieven.

Schauvliege benadrukt dat er voldoende alternatieven bestaan. "Er zijn duurzame en milieuvriendelijke gewasbeschermingsmiddelen beschikbaar. We moeten investeren in alternatieven in plaats van onze gezondheid en natuur in gevaar te brengen."

In het verleden hebben andere partijen zoals Vooruit en n-va zich uitgesproken voor een verbod op PFAS-houdende pesticiden. Groen rekent er dan ook op dat er voor de resolutie een brede steun is zodat er snel concrete maatregelen kunnen genomen worden. "Onze burgers hebben recht op zuiver water en een gezonde leefomgeving. We mogen niet langer wachten om actie te ondernemen," besluit Schauvliege.