Groen wil aangepast statuut voor startende leerkrachten
18 Januari 2023
'Ongeveer een derde van de startende leerkrachten stopt binnen de vijf jaar. Er is hoge nood aan een beter statuut voor deze leerkrachten zodat zij de motivatie en goesting voor het beroep vasthouden en niet na vijf jaar het al uitgeblust voor bekeken houden.'
De crisis in het onderwijs klimt naar ongekende hoogtes en zet de onderwijskwaliteit in Vlaanderen zwaar onder druk. Om het lerarentekort aan te pakken, stelt Groen-covoorzitster Nadia Naji een aangepast statuut voor startende leerkrachten voor dat meer werkzekerheid biedt en inzet op sterkere praktijkvoorbereiding. 'Terwijl we met een gigantisch lerarentekort kampen, houden heel wat gemotiveerde starters met veel talent het na enkele jaren vaak al voor bekeken, terwijl zij net deel van de oplossing kunnen zijn. Ongeveer een derde van de startende leerkrachten stopt binnen de vijf jaar. Er is hoge nood aan een beter statuut voor deze leerkrachten zodat zij de motivatie en goesting voor het beroep vasthouden en niet na vijf jaar het al uitgeblust voor bekeken houden', klinkt het bij Naji.
Een statuut volgens een 3-3-2 model waarbij startende leerkrachten beter begeleid worden, meer werkzekerheid hebben én daardoor minder snel afhaken: dat voorstel leggen de groenen op tafel nu het lerarentekort het onderwijs in een ongekende crisis brengt. In het voorstel van de groenen zouden jonge student-leerkrachten de eerste drie jaar hun basisopleiding volgen aan een hogeschool waarbij er een basis aangereikt wordt qua ondersteunende vakken, er aan de vakkennis gewerkt wordt en er genoeg praktijkervaring opgedaan wordt. De daaropvolgende drie jaar kan een leerkracht dan aan de slag als junior leerkracht: In deze fase werkt een leerkracht al in het onderwijs, maar wordt een degelijke aanvangsbegeleiding voorzien. Scholen en hogescholen werken samen om de nieuwe leerkracht met raad en daad bij te staan bij de eerste stappen als leerkracht. Jonge leerkrachten hebben in deze fase een kleinere lesopdracht, zodat ze voldoende ruimte hebben om zich verder te ontwikkelen, en worden bijgestaan door meer ervaren collega's.
'Ook voor leerkrachten die tegen het einde van hun loopbaan hun job anders willen gaan invullen en niet meer voltijds voor een klas willen staan maar een coachende rol willen opnemen en hun kennis en ervaring willen delen met jonge starters, zou dat een waardevolle aanpak zijn', benadrukt Naji.
De laatste fase binnen het voorstel van de groenen bestaat uit twee optionele specialisatiejaren. Na de twee blokken van 3 jaar kan de leerkracht er vrijwillig voor kiezen om gespreid over twee jaar een eenjarige master te volgen waarbij bijvoorbeeld op een vaste dag en 1 avond lessen en contactmomenten worden ingericht, maar de leerkracht verder gewoon lesgeeft. 'Tijdens die verfijningsjaren van de opleiding komen vooral die elementen aan bod waar ze pas nu aan toegekomen zijn, namelijk meer gespecialiseerde (vak)didactische en pedagogische expertise, eventueel aangevuld met keuzevakken die aansluiten bij zijn of haar vakgebied.'
Aanpassing statuut als voorwaarde
Om alles te doen slagen, moet het statuut van leerkrachten aangepast worden. Naji: 'Voor ons is het een voorwaarde tot succes dat startende leerkrachten een aangepast statuut krijgen, waarbij ze niet onbeperkt tewerk gesteld kunnen worden in tijdelijke contracten. Alleen als jonge leerkrachten zich niet voortdurend zorgen moeten maken over waar ze de volgende maand kunnen lesgeven, maar zich ten volle kunnen toeleggen op hun eigenlijke taak als leerkracht, kunnen we hen gemotiveerd houden.'
Het grote aantal jonge leerkrachten én de hoge uitstroom bij jonge leerkrachten tonen aan hoe belangrijk het is dat starters goed ondersteund worden. 'In 2021 was 70 procent van het onderwijzend personeel jonger dan dertig jaar aangesteld in een tijdelijk statuut. Als je weet dat ongeveer een derde afhaakt binnen de vijf jaar onder andere omdat er geen werkzekerheid is en jonge leerkrachten van interim naar interim gaan, dan weet je dat er iets schort bij de opstart van jonge leerkrachten', aldus Naji. 'Een aangepast statuut is een minimumvoorwaarde om het lerarenberoep aantrekkelijker te maken én te houden.'
