EU zet koers naar een circulaire economie met nieuwe wetsvoorstellen
30 Maart 2022
De Europese Commissie publiceert vandaag een belangrijk wetsvoorstel over circulair productontwerp. Hiermee zullen onze wasmachines, kleren, meubels of computers langer meegaan en worden ze veiliger en makkelijker repareerbaar: de burger krijgt zo goedkopere producten van hogere kwaliteit. Sara Matthieu benadrukt dat we hiermee ook onze afhankelijkheid van grondstoffen uit corrupte en instabiele regimes verkleinen. "Met een sterkere circulaire economie beschermen we niet alleen de planeet maar ook onze eigen veiligheid."
Circulaire economie is één van de belangrijkste pijlers van de Green Deal waarmee de EU tegen 2050 een klimaatneutrale economie wil realiseren. Als onderhandelaar voor de groenen in de milieucommissie van het Europees Parlement ziet Sara Matthieu talloze voordelen van circulair productontwerp: "Dit is een goeie zaak voor de gewone burger, die toestellen en voorwerpen dankzij de nieuwe ontwerpregels makkelijker zelf zal kunnen repareren of goedkoop kan laten herstellen door professionals. Dat is door slecht ontwerp vandaag meestal niet mogelijk."
"Circulair productontwerp maakt het ook rendabel voor bedrijven om over te schakelen op strategieën zoals onderhoud, hergebruik en upcycling, in plaats van productie met nieuwe grondstoffen. Dit levert bovendien meer lokaal verankerde werkgelegenheid op bij Europese KMO's, dus goed nieuws voor onze economie."
Ook voor het klimaat kan dit een doorbraak zijn. Slim productontwerp moet immers de vraag naar nieuwe grondstoffen sterk verminderen. Matthieu: "Minder grondstofgebruik betekent minder productie en dus minder klimaatuitstoot. Daarom vind ik dat de Commissie de nieuwe ecodesign-wet moet koppelen aan de Europese klimaatdoelstellingen. Zo hebben we een duidelijk kompas om te weten welke richting we uit moeten en of we goed bezig zijn."
Vandaag is de Eco-designwet beperkt tot energie-gerelateerde producten zoals onze wasmachine of elektrische verwarmingstoestellen. De impact op het klimaat is nu al heel groot: ecodesign is samen met energie labeling verantwoordelijk voor een kwart van de Europese emissiereductie tegen 2020, en voor bijna de helft van de energiebesparingsdoelstellingen voor 2020. De uitbreiding van energie-efficiëntie naar circulaire criteria zorgt dus voor een enorm bijkomend potentieel aan uitstootreductie. Ook onze strategische autonomie gaat erop vooruit: door hergebruik en recyclage zijn we minder afhankelijk van nieuwe grondstoffen uit corrupte en instabiele regimes.
Het wetsvoorstel is wel nog voor verbetering vatbaar:
"We moeten dringend een eind maken aan de grootschalige vernietiging van textiel, elektronica en teruggestuurde pakketjes in de e-commerce. Het wetsvoorstel is daar echter nog niet fors genoeg op, de commissie moet dit simpelweg verbieden."
Matthieu wil ook de sociale dimensie versterken door het zorgplicht-principe toe te voegen in de nieuwe wet: "Bedrijven moeten verantwoordelijk gesteld worden voor de bescherming van het milieu en mensenrechten in de volledige productieketen. We hebben dit recent toegepast voor de nieuwe wetgeving rond duurzame batterijen. Het is niet meer dan logisch dat we dit ook doen voor talloze andere productcategorieën, zoals textiel, IT-apparaten, meubels en meer."
Tot slot is het van essentieel belang om de achterpoortjes uit de oude wetgeving te halen, zoals de zelfregulering door bedrijven. Sara Matthieu: "In het verleden hebben de producenten van printers en gameconsoles hun zelfgecreëerde regels volledig tandeloos gemaakt, en daarmee aangetoond dat zelfregulering niet werkt. Laten we diezelfde fout niet opnieuw maken."
---
Het nieuwe wetsvoorstel rond productontwerp maakt deel uit van een breder pakket aan wetsvoorstellen rond de circulaire economie, waaronder nieuwe regelgeving rond bouwproducten, een duurzame textielstrategie, het doorprikken van greenwashing en het versterken van de burger in de groene transitie. In juli komt een volgend pakket aan circulaire beleidsmaatregelen.
