Doorgerekend: Groen herleidt armoederisico tot nul met welvaartsgarantie
06 Mei 2024
'Armoede is een onrecht. Wij willen armoede aanpakken zonder iemand achter te laten en we menen dat letterlijk: met de welvaartsgarantie kunnen we ervoor zorgen dat geen énkele Belg nog armoede kent.'
Al decennia ligt het armoederisico tussen 12,3 en 16,5 procent. Met de welvaartsgarantie, een voorstel van Groen waarmee uitkeringen en lonen aangevuld worden tot de armoedegrens, wordt dat risico herleid tot nul. Dat bevestigt ook de doorrekening van het Planbureau die de verkiezingsmaatregel doorlichtte. 'Armoede is een onrecht. Wij willen armoede aanpakken zonder iemand achter te laten en we menen dat letterlijk: met de welvaartsgarantie kunnen we ervoor zorgen dat geen énkele Belg nog armoede kent', klinkt het vastberaden bij Groen-covoorzitster Nadia Naji. 'In tegenstelling tot andere partijen die op de sociale zekerheid en gezondheidszorg willen besparen, trappen wij niet naar beneden, maar tillen we mensen omhoog.'
Het voorstel dat de groenen naar voor schuiven is een doordachte variant op het basisinkomen, maar dan één die gericht en selectief wordt toegekend aan mensen die vandaag onder de armoedegrens leven. Mensen met een inkomen uit werk krijgen extra. Zij genieten van een bonus bovenop het loon als het inkomen hoger is dan de armoedegrens, maar lager dan het mediaaninkomen van 2.416 euro en houden dus meer netto over. Door die aanpak zorgt de welvaartsgarantie van de groenen er bovendien voor dat het arbeidsaanbod - het aantal mensen dat kan en wil werken - toeneemt, berekende het Planbureau.
'De welvaartsgarantie dient twee doelen: eerst en vooral toont de doorrekening ons dat het armoederisico herleid kan worden tot nul, iets waar nog geen enkele partij of regering ooit in geslaagd is', benadrukt Naji. 'Tegelijk zorgt de welvaartsgarantie voor een bonus op de laagste lonen: wie een loon trekt dat onder het mediaaninkomen ligt, krijgt de welvaartsgarantie als bonus. Zo zorgen we ervoor dat werken áltijd loont en dus aantrekkelijk blijft.' Dat blijkt ook uit de doorrekening: twee derde van het budget zou naar mensen gaan die werken en vooral de eerste vijf decielen zouden er daardoor sterk op vooruit gaan.
De welvaartsgarantie vult het inkomen aan tot aan de armoedegrens. Wie met de huidige sociale zekerheid vandaag al boven de armoedegrens uitkomt of die steun zelf aanvult met inkomsten uit vermogen, die komt niet in aanmerking voor de welvaartsgarantie.
Terugverdieneffecten
De maatregel is goed voor een lastenverlaging van 9 miljard euro, die uiteraard geleidelijk doorgevoerd zou worden en past in een bredere fiscale hervorming. Naarmate de minimumlonen verder stijgen - ook een ambitie uit het Groene programma - zal de bonus die werkende mensen krijgen op basis van de welvaartsgarantie vanzelf dalen. De gerichte lastenverlaging levert volgens de Groenen veel maatschappelijke en economische terugverdieneffecten op. De tewerkstelling neemt bijvoorbeeld toe, wat belangrijk is voor de economie en zorgt voor nieuwe inkomsten.
Bovendien zou ook de financiële kost van armoede voor de samenleving teruggedrongen worden. Uit wetenschappelijk onderzoek weten we namelijk dat die kost gigantisch hoog is. Een recent cijfer voor België is er niet, maar recent onderzoek in Amerika toont aan dat armoede leidt tot een verlies van economische productiviteit, tot hogere kosten voor de gezondheidszorg en voor justitie. Alles samen goed voor een kost van 1 biljoen dollar per jaar, een hallucinant cijfer met 12 nullen. Terwijl voor elke dollar die ingezet wordt in de strijd tegen armoede, er 12 worden bespaard.
'Armoede elimineren is in de eerste plaats een kwestie van menselijkheid. In armoede leven is overleven. Armoede maakt ziek, zorgt voor stress en eenzaamheid, sluit mensen uit en beknot kansen', aldus Naji. 'Maar ook vanuit economisch perspectief is het een slim om armoede aan te pakken, want armoede is peperduur voor een samenleving. Bovendien wordt armoede ook vaak doorgegeven aan een volgende generatie. Met de welvaartsgarantie doorbreken we die vicieuze cirkel en pakken we armoede aan zonder iemand achter te laten', besluit Naji.
