Democratie en overheid: ons standpunt

Democratie is meer dan om de zoveel tijd gaan stemmen. Wij verrijken de democratie met vernieuwende vormen van betrokkenheid. De burger wordt adviseur, medeontwerper en coproducent van het beleid. Inspraak en participatie zetten we zo vroeg mogelijk in het besluitvormingsproces op, zodat er ook effectief rekening mee gehouden wordt.

Burgerinitiatieven van onderuit geven we alle ruimte die ze nodig hebben. Iedereen krijgt het recht op initiatief. Dat betekent dat je als burgerinitiatief steun in plaats van tegenwerking mag verwachten. We geven burgers de kans om een burgerpanel te vragen en luisteren naar de aanbevelingen van zulke panels. We experimenteren met participatief begroten, waarbij de burger mee bepaalt waarin er geïnvesteerd wordt. Bij al deze processen maken we ook gebruik van internet en sociale media. We willen een transparante democratie: begrijpbaar en toegankelijk voor iedereen.

De parlementaire democratie in ons land kan een stuk beter. We willen een deel van de Kamerleden in een federale kieskring verkiezen. Zo kan je bijvoorbeeld als Vlaming op een Waals politicus stemmen en omgekeerd. De Senaat schaffen we af. Het cumuleren van een mandaat als parlementslid met een lokaal uitvoerend mandaat (zoals burgemeester, schepen of OCMW-voorzitter) verbieden we. Parlementsleden geven we een statuut dat vergelijkbaar is met dat van werknemers. Ze krijgen een correct loon, zonder uitzonderingsregimes. We perken de uittredingsvergoedingen verder in zodat parlementsleden die hun mandaat verliezen op dezelfde manier behandeld worden als gewone werknemers die zonder job vallen. Ook rond lobbying komen er duidelijkere regels.

De politieke macht van het koningshuis schaffen we af. De koning is niet meer bevoegd voor het benoemen en ontslaan van ministers, ondertekent de wetten niet meer en speelt geen rol meer bij de formatie.

Omdat elke stem evenveel moet meetellen, nemen we de zetelverdeling in raden en parlementen onder handen. We schaffen de kiesdrempel en het Imperiali-verdeelsysteem af. Zo krijgen ook kleinere partijen een eerlijke kans. We maken bovendien werk van een genderevenwicht in regeringen, colleges, raden en parlementen: maximaal twee derde van het aantal leden mag van hetzelfde gender zijn.

We willen zo veel mogelijk mensen betrekken bij de politiek. Daarom krijgen jongeren stemrecht vanaf 16 jaar en breiden we het stemrecht uit voor niet-Belgen. We verlagen de drempel voor niet-Belgen om mee te stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen en breiden dit stemrecht uit naar de provinciale, regionale, federale en Europese verkiezingen.

Met al deze ingrepen geven we onze democratie nieuwe zuurstof. Basisvoorwaarde is een moderne en sterke overheid die aan de kar trekt. Haar dienstverlening moet voortdurend verbeteren. Voor ons valt dat niet te vatten in cijfers over het overheidsbeslag of het aantal ambtenaren. Het doel is niet een kleine overheid, maar een goede overheid.