Opinie: Vlaamse regering moet kans grijpen om transitie te maken naar ander en beter landbouwmodel
01 December 2022
'Het aspect dierenwelzijn is, net zoals het aspect ecologie, een blinde vlek op de voedseltop.'
Het zijn belangrijke weken voor ons klimaat en het leven op onze planeet. Twee weken geleden was er de COP27 in Egypte, volgende week start de biodiversiteitstop in Canada. Symbolisch getimed tussen die twee internationale momenten ligt de Vlaamse Voedseltop ‘Go4Food’. Met de stikstofcrisis in het achterhoofd zou je verwachten dat de Vlaamse Regering die aangrijpt om het over de veestapel te hebben. Maar daarover vind je niets terug in de ontwerptekst van de voedseltop, klagen Groen-parlementsleden Meyrem Almaci en Mieke Schauvliege aan dit opiniestuk.
Ons landbouwmodel legt een grote druk op het welzijn van onze boeren en op ons leefmilieu, en creëert daarbij ook onnoemelijk veel dierenleed. Zo werden in 2021 maar liefst 23,63 miljoen ééndagshaantjes, recht uit het ei, vernietigd wegens ‘overbodig’. Dat zijn er bijna 65.000 per dag. Bij de opkweek in de rest van de veeteeltindustrie sterven per jaar om en bij de 3,5 miljoen dieren nog voor ze het slachthuis bereiken, omgerekend zo’n 9.600 dieren per dag. Alles opgeteld stierven vorig jaar dus zo’n 75.000 dieren per dag in onze vee-industrie.
De overblijvende dieren worden opgekweekt in een systeem dat hen in essentie benadert als wandelende producten, met hardnekkige praktijken als de onverdoofde castratie van biggen of de kooisystemen voor legkippen. Elk van die dieren moet uiteindelijk ook worden geslacht. En ook daar is het beeld grimmig. De afgelopen vijf jaar daalde het aantal slachthuizen in Vlaanderen stevig. Met langere transporten en hogere druk op de overblijvende slachthuizen tot gevolg. Dit is ethisch niet meer verdedigbaar.
Al dat vlees komt bovendien spotgoedkoop in de rekken van de supermarkt. Met als gevolg dat de gemiddelde boer nauwelijks kan rondkomen. De combinatie van veel te lage prijzen en hoge wurgcontracten en -leningen dwingt hem ertoe om almaar te groeien en te exporteren, met als duidelijk symptoom de megastallen.
Subsidies vleesindustrie
Het aspect dierenwelzijn is, net zoals het aspect ecologie, een blinde vlek op de voedseltop. Beide vereisen immers een daling van de veestapel, een essentieel actiepunt dat totaal ontbreekt in de tekst. Heel verwonderlijk is dat ook weer niet als je weet dat in 2021 er al zeker voor 67 miljoen euro aan subsidies naar de vleesindustrie ging. Een vermoedelijk nog groter bedrag gaat naar ‘hectarengebonden directe inkomenssteun’, vooral bedoeld voor de productie van veevoeder. De Vlaamse vleessector krijgt kortom nog steeds de grote bulk van de landbouwsubsidies. Anno 2022 is dit niet meer houdbaar, en ook niet zo slim.
Op een moment dat steeds meer mensen kiezen voor plantaardige en andere vormen van proteïnen, op een moment dat kweekkip in de VS en Singapore op de markt wordt gebracht en op een moment dat ons land na haar wereldberoemde imago van bierbrouwers ook de kans heeft wereldvermaard te worden voor het brouwen van proteïnen met start-ups zoals Paleo, net op dat moment zou de Vlaamse Regering voluit de kans moeten grijpen om een echte transitie te maken naar een ander en beter landbouwmodel.
Kweekvlees
Een dergelijke omslag biedt enorme kansen. Geschat wordt dat tegen 2040 kweekvlees en plantaardige eiwitten meer dan de helft van het aanbod aan proteïnen zou kunnen realiseren op de wereldmarkt. Tenminste, als we de kaas niet van ons brood laten eten door multinationals die vandaag volop mee in de race springen. Een echte switch dringt zich op, naar een landbouwmodel van familiale bedrijven die produceren voor de regionale markten. Naar een systeem met dierenwelzijn en een gezond leefmilieu als leidende principes. Met duidelijke doelstellingen voor de daling van de veestapel, eerlijke prijzen voor de boeren, en gerichte steun voor de lokale productie van vleesvervangers.
Meer natuurherstel, meer boeren, meer voedselkeuze, minder dierenleed: dat is de richting die ons voedselsysteem moet uitgaan. Wat nu voorligt op de Vlaamse Voedseltop, schiet schromelijk tekort.
Meyrem Almaci & Mieke Schauvliege
Vlaamse Parlementsleden
